Angela Kosta –
Trevat Ballkanike Shqiptare marrin pjesë në Festivalin e Këngës Arbëreshe në Shën Demetrio Corone (Itali)
Më 11 gusht, muajin e kaluar, në orën 18.30, në sheshet dhe rrugët e San Demetrio Corone, kryeqyteti i Arbërisë (Itali), nisën festimet e edicionit të 41-të të Festivalit të Këngës Arbëreshe. Të gjithë të bashkuar: grupe folklorike nga Ballkani dhe viset arbëreshe të Italisë së Jugut vallëzuan deri vonë në mbrëmje. Gëzimi i atyre tre mbrëmjeve: 11, 12 dhe 13 gusht do të mbeten gjatë në kujtesën e banorëve dhe pjesëmarrësve, si dhe fillimi i Festivalit, historik për herë të parë me një orkestër simfonike të drejtuar nga maestrot: Giuseppe Santelli dhe Vincenzo Palermos. Për më tepër, ky edicion ishte i veçantë sepse ishte më ndërkombëtar se të mëparshmit. Në skenën e Festivalit ishte një takim brezash në zemrat e të gjithëve, nga veteranët e deri tek më të rinjtë, të cilët mbartin të njëjtin pasion, sepse muzika nuk njeh moshë. Në Festival morën pjesë, njëzet artistë konkurrentë, njëzet e tetë mjeshtra të muzikës për orkestrën simfonike mahnitëse, Drejtori Artistik, prezantuesi Paolo Conticini e në krah të tij prezantuesja e shkëlqyer Giulia Lattarico, dhjetëra operatorë skene dhe kontrollues, bënë të mundur realizimin e këtij eventi madhështor. Mijëra spektatorë duartrokitën spektaklin më të bukur dhe më të mrekullueshëm të Arbërisë.
Fituesi i Festivalit të Këngës Arbëreshe është Marco Sabato, me këngën “Largu edhe më shumë”, i cili u vlerësua me vendin e parë midis njëzet këngëtarëve konkurrues si edhe Çmimin e kritikës me emrin e avokatit Giuseppe D’Amico, krijues i këtij Festivali. Këngëtarët performuan në skenën e ngritur në ambientin e bukur të sheshit Collegio di Sant’Adriano. Emrat e konkurrentëve janë: Algieri, Gaia Bua, Santino De Bartolo, Mario Dramisino, Antonio Ferrarina, Francesco Ferraro, Natalino Fusco dhe Nicola Niro, Vincenzo Guaglianone dhe grupi i këngës “La Roccia – Shkëmbi”, Francesca Iacovelli, Mariantoniet. grupi Matleena, Maria Adolorata Mondella, Antonello Nigro së bashku me Rita Guido, Kristi Ndoja, Aaron Puccio, Gina Rotondaro, Marco Sabato, Elvira Scorza dhe Cristina Ginepro, Vincenzo Siler, Natalia Stamati dhe Francesco Prospero Stamati, Stelle d’argjendta – Yje të argjendta. E ftuara speciale e mbrëmjes ishte ylli ndërkombëtar Sandra Sangiao, soliste e grupit Barcelona Gipsy Balkan Orchestra. Në këtë event madhështor spikatën modelet e reja, të cilat u dukën të mrekullueshme me kostumet tradicionale të komunitetit të tyre, që e pasuruan tej mase Festivalin. Në këtë event madhështor, nderuan me praninë e tyre: Kryetari i Bashkisë San Demetrio Corone, Ernesto Madeo; Këshilltari Bashkiak me përgjegjësi për Festivalin, Emanuele D’Amico; Drejtori Artistik i Festivalit të Këngës Arbëreshe, Angelo Pagliaro; Kryetari i Shoqatës Kulturore “Festivali i Këngës Arbëreshe – Komiteti Historik”, Adriano D’Amico; Këshilltari Rajonal i deleguar për marrëdhëniet ndërmjet Këshillit të Qarkut të Kalabrisë dhe Komuniteteve Arbëreshe, Pasqualina Straface; këshilltari rajonal me përgjegjësi për pakicat gjuhësore, Gianluca Gallo. Grupet vinin nga zona të Kalabrisë dhe rajone të tjera italiane, por mbi të gjitha nga Shqipëria, Greqia, Kosova dhe Maqedonia e Veriut. Diaspora e popullit shqiptar, bëri të mundur njohjen, kujtesën e tabanit të muzikës popullore, ashtu sikurse traditat dhe zakonet e kulturës arbëreshe. Ky Festival është themeluar në vitin 1980 nga avokati Giuseppe D’Amico, i cili e krijoi për t’i dhënë një jetë të re gjuhës arbëreshe; në 40 edicionet e mëparshme ka prodhuar më shumë se 600 këngë të pa publikuara më parë nga autorë italianë dhe të huaj. Aktiviteti u financua me kontributin e Planit Kombëtar të Rimëkëmbjes dhe Rezistencës “Italia Tomorrow”, Inovacionit, Konkurrueshmërisë, Kulturës dhe Turizmit, “Atraktiviteti i Fshatrave” Gjenerata e ardhshme e Bashkimit Europian dhe Ministrisë së Kulturës. Shpresojmë që edhe në vitet në vazhdim, të vijojnë ngjarje të tjera, sepse do të të ishte me të vërtetë me vlerë, që të gjithë të jemi gjithmonë të bashkuar, të gëzuar dhe të apasionuar pas muzikës, pa dallim kulture dhe prejardhjeje.
Gli albanesi del Balcanio partecipano al Festival Internazionale Della Canzone Arbëreshe a San Demetrio Corone.
Venerdì 11 Agosto, alle ore 18.30, nelle piazze e vie a San Demetrio Corone capitale dell’Arbëria, hanno iniziato i festeggiamenti della 41 – ma edizione del Festival della Canzone Arbëreshe. Tutti uniti: i gruppi folkloristici dai Balcani e dalle regioni arbëresh del Sud Italia hanno ballato fino alla sera tardi. L’ allegria di quelle tre sere: 11, 12, e 13 agosto rimarrà a lungo nella memoria degli abitanti e partecipanti così come l’inizio del Festival, storica per la sua prima volta con un’orchestra sinfonica diretta dai maestri: Giuseppe Santelli e Vincenzo Palermo. In più, questa edizione è stata speciale poiché fu più internazionale di quelli precedenti.
Sul palco del Festival è stato un incontro di generazioni nel cuore di tutti, dai veterani ai più giovani, che nutrono la stessa passione, perché la musica non conosce età. Venti artisti in gara, ventotto maestri di musica per la strepitosa orchestra sinfonica, il direttore artistico, il presentatore Paolo Conticini, a suo fianco la splendida conduttrice Giulia Lattarico, decine di operatori di palco e regia, hanno fatto possibile la realizzazione di questo grande evento. Migliaia di spettatori applaudirono lo spettacolo più bello e meraviglioso dell’Arbëria.
Il vincitore del Festival della Canzone Arbëreshe è Marco Sabato, con il brano “Lhargu ade më shumë, primo posto tra venti cantanti in gara e Premio della Critica intitolato all’avvocato Giuseppe D’Amico, ideatore del Festival.
I cantanti si sono esibiti sul palco allestito nella bellissima cornice della piazza il Collegio di Sant’Adriano. I nomi dei concorrenti sono: Algieri, Gaia Bua, Santino De Bartolo, Mario Dramissino, Antonio Ferrarina, Francesco Ferraro, Natalino Fusco e Nicola Niro, Vincenzo Guaglianone e il gruppo di canto “La Roccia – Shkëmbi”, Francesca Iacovelli, Mariantonietta Marcovicchio, il gruppo Matleena, Maria Addolorata Mondella, Antonello Nigro insieme a Rita Guido, Kristi Ndoja, Aaron Puccio, Gina Rotondaro, Marco Sabato, Elvira Scorza e Cristina Ginepro, Vincenzo Siler, Natalia Stamati e Francesco Prospero Stamati, Stelle d’Argento -YjeTë Argjëndta.
Come ospite speciale della serata era la Star Internazionale Sandra Sangiao, la solista del gruppo Barcelona Gipsy Balkan Orchestra.
In questo grande evento apparivano meravigliose le giovanissime indossatrici con i loro costumi tradizionali della propria comunità, che hanno arricchito il Festival. Hanno onorato con la loro presenza: il Sindaco di San Demetrio Corone, Ernesto Madeo; il Consigliere comunale con delega al Festival, Emanuele D’Amico; il Direttore Artistico del Festival della Canzone Arbëreshë, Angelo Pagliaro; il Presidente dell’Associazione Culturale “Festival della Canzone Arbëreshë – Comitato Storico”, Adriano D’Amico; la Consigliere regionale delegato dei rapporti tra Consiglio regionale della Calabria e le Comunità Arbëreshe, Pasqualina Straface; l’Assessore regionale con delega alle Minoranze Linguistiche, Gianluca Gallo. I gruppi erano provenienti da aree della Calabria e di altre regioni italiane, ma soprattutto dall’Albania, dalla Grecia, dal Kosovo e dalla Macedonia del Nord. La Diaspora del popolo albanese ci ha fatto riconoscere e ricordare le espressioni di musica popolare, la tradizione e i costumi della cultura arbëreshe. Il Festival, nato nel 1980 dall’avvocato Giuseppe D’Amico, che lo ideò per apportare nuova linfa alla lingua arbëreshë, nelle precedenti 40 edizioni ha prodotto più di 600 canzoni inedite, provenienti da autori italiani e stranieri. L’evento è stato finanziato con il contributo del Piano Nazionale di Ripresa e Resilienza “Italia Domani”, Innovazione, Competitività, Cultura e Turismo, “Attrattività dei Borghi” Next Generation dell’Unione Europea e il Ministero della Cultura. Speriamo che altri eventi seguiranno nei prossimi anni, perché è bello esserci tutti uniti, allegri e appassionati per la musica, senza distinzione di cultura e provenienza.
Pregatiti Angela Kosta shkrimtare, poete, përkthyese dhe Zv. Kryeredaktore në Albania Press.
