Gezim Llojdia
Cfarë ishte Distaptur”, dhe roli I tij në kulturën shqiptare të viteve dyzet? Franco Tagliarini “Shqipëria turistike” shkruan:Lidhur me rolin e entit botues “Distaptur”, thotë: babai im ishte në , Tiranë dhe ka operuar në kuadër të DG Press, propaganda dhe Turizmit .Gjatë viteve 1940-1943 Agjencia luajtur një të rëndësishëm në aktivitete duke botuar disa libra. Por mishërimi më i rëndësishëm i”Distaptur”, shkruan Franco Tagliarini ,ishte botimi në dy edicionet shqiptare dhe italiane i revistës mujore “Drini”, me nëntitull “Buletini mujor i turizmit shqiptar”, themeluar dhe drejtuar nga babai im. Revista “Drini”, organi zyrtar i DGSPT, ishte i pari për të futur Shqipërinë në të gjitha aspektet e saj në Evropë dhe për të nxitur zhvillimin e turizmit në vend.”Drini” kishte si argumente të gjeografisë, arkeologjisë, historisë, vepra artizanale , folklorit, peshkimi, florës, ngjitje malore.Revista nga 1940 në 1943 – ishte i bazuar në Tiranë, dhe kryeredaktori ishte Shender Shkupi.Aty bashkëpunuan,me kalimin e viteve një numër studiuesish, profesorë universiteti, gazetarë dhe fetare shqiptare dhe italian. Në mesin përmendur Gjergj Bubani, At Zef Harapi, Ernest Koliqi, Skifter Konica, Perikli Mborja, Petraq Pepo, Stefan Shundi etj midis italianeve bashkëpunëtorëve: Antonio Baldacci, Luigi Baldini,Fernando Bernardini, Gianni Botta,Sandro Brunori, Piero Costa, Daisy De Fornari, IGINO Epicoco, Piero Ghiglione, Enrico Giansanti, Adriano Great, Emiliano Guidotti, Mario Lariccia, Enrico Lombardi, Nicola Lo Russo. Attoma Mazzoni Leandro, InDro Montanelli, Sestillio Montanelli, Marco Morosini, Sandro Pichi , Santurini Luigi, Alessandro Serra, Pellegrino Claudio Sestieri, Giuseppe Valentini,Paolo Veronese. Çdo çështje e artikujve kishte si temë historinë shqiptare, artet, vendet turistike, veçanërisht artikuj mbi Alpet shqiptare, arkeologji, florën lokale dhe gjithashtu mbi kolonitë shqiptare në Itali.Suksesi i revistës ishte më e lehtë me përfshirjen e bashkëpunëtorëve prestigjioze: si i madh albanolog At Giuseppe Valentini, alpinisti famshme Piero Ghiglione, ekspertë dhe gjeografët Antonio Baldacc,i Pellegrino Sestieri, i madhi poet Adriano, Indro Montanelli, i famshëm shkrimtari Ernest Koliqi, dhe figura të tjera të rëndësishme.Gjeografi Antonio Baldacci, në artikullin e tij, në një park kombëtar në Shqipëri, botuar në “Drini”,1 nëntor 1942, konsiderohet e rëndësishme për të mbrojtur territorin natyral, duke bërë thirrje për krijimin e një parku kombëtar shqiptar. Enti nisi çështja e disa serve i të kartave foto në të dy ngjyra të zezë dhe të bardhë.20 kartolina të publikuara nga Enti Turismit në vitin 1940. Luigi Xhura është autori i subjekteve të pikturuar në gjinin e peizazhit: Gjirokastra, Himarë, Korçë, Krujë, Shkodër, Tiranë dhe Vlorë, ndërsa kostumet e Fedil Pullumi ishin tipike të Dibrës dhe të alpeve shqipe.Luigi Fife, piktor dhe grafist kishte studiuar në shkollën e mesme të artit të Akademisë Brera, ai shkoi në Romë, deri në vitin 1943 në funksionet e “drejtimet e artit.Fadil Pullumi ishte i njohur nga Drejtoria e Turizmit, duke pasur nga viti 1931 studimet e tij në Itali në Akademinë e Arteve të Bukura në Rom, atij u dha një medalje ari (në vitin 1939) për merita artistike . ” Botuar në Tiranë nga 15 mars 1940 në mars 15, 1941 në gjuhën italiane, shqiptare, frengjisht dhe gjermanisht. Nga 15 mars 1941 u transformua në revista buletinin e turizmi shqiptar” botuar nga 1941 në 1943 në Tiranë. ” u botua në dy edicionet: një në italisht dhe një në gjuhën shqipe.
