1 Prilli – Dita e Gënjeshtrave, historia, domethënia dhe pse festohet
Përgatiti: Albert Z. ZHOLI
Çdo vit, 1 Prilli shënohet me miq që bëjnë shaka me njëri-tjetrin dhe gënjejnë njëri-tjetrin
pa asnjë faj. E gjithë kjo ndodh sepse është Dita e Gënjeshtrave!
Dita u festua për herë të parë në Evropë, por shpejt u përhap në pjesë të ndryshme të botës. Sipas historianëve, dita filloi të festohej pasi Papa Gregori XIII prezantoi kalendarin Gregorian dhe vendosi që kalendari i ri të fillonte nga 1 janari në vitin 1952. Para kësaj, Viti i Ri festohej në fund të marsit. Ishte 1 Prill, siç besohej, kur filloi ndryshimi i kalendarit nga Juliani në Gregorian, duke e bërë atë arsyen më të besueshme për festimin e ditës. Raportohet, ndërsa shumë refuzuan të pranonin ndryshimin dhe vazhduan të ndiqnin kalendarin Julian, Franca ishte vendi i parë që pranoi dhe zbatoi kalendarin e ri. Kështu, historia thotë se ata që nuk ndoqën kalendarin e ri u konsideruan budallenj dhe u tallën dhe iu treguan gënjeshtra nga ata që e bënë.
Festimi i Ditës së Gënjeshtrës nuk ka të bëjë me thyerjen e tabuve shoqërore, përkundrazi, mund të argëtoheni shumë me të. Mund ta kaloni ditën duke u bërë miqve dhe familjarëve tuaj pyetje teksa shihni se kush mund të dalë me gënjeshtrën më të besueshme ose më të egër. Kërkohet një krijimtari e lindur për të thënë një gënjeshtër vërtet të besueshme dhe fantastike.
Dita është e mbushur me shaka dhe të qeshura dhe pritet me padurim për gjithë lumturinë që përcjell.
Ja se si vende të ndryshme e festojnë 1 Prillin:
Anglia
Shokët e zyrës angleze mund të konkurrojnë për atë se kush e përfundon mëngjesin me emërtimin “Gënjeshtari i Prillit”.
Personi i parë me të cilin bëhet shaka gjatë gjithë ditës fiton titullin.
Këto shaka përfundojnë deri në mesditë.
Kushdo që përpiqet të bëjë një shaka të shpejtë tek bashkëmoshatarët e tij në orët e pasdites, quhet ‘budalla’.
Irlanda
Shakatë e 1 Prillit irlandez shpesh përfshijnë kalimin e një letre që thjesht lexon “dërgo ‘budallain’ më tej”.
Marrësi i letrës pretendon se ajo përmban informacione shumë të rënda dhe i kërkon dikujt që t’ia kalojë atë ‘budallait’ tjetër.
Greqia
Tradita greke i shton një nxitje shakave.
Nëse mashtroni me sukses dikë, mund të keni fat deri në prillin e ardhshëm.
Polonia
Dita e 1 Prillit njihet si Prima Aprilis në Poloni.
Njerëzit dihet se gënjejnë gjatë gjithë ditës. Thuhet se nuk duhet t’i besoni asgjë që një polak thotë më 1 Prill.
Portugalia
Portugezët festojnë versionin e tyre duke hedhur miell mbi njerëzit.
Franca, Belgjika dhe Italia
Shakatarët francezë, belgë dhe italianë kanë të njëjtën shaka të preferuar më 1 Prill.
Dita njihet si “Poisson d’Avril” në frëngjisht dhe “Pesce d’Aprile” në italisht, pra “Peshku i Prillit”.
Të djallëzuarit në të dy vendet do t’i vendosin një fotografi të një peshku në kurrizin e një shoku shkolle ose kolegu.
Brazili
Brazilianët e quajnë 1 Prillin “Dita e Gënjeshtrës”.
Ngjashëm me polakët, ata testojnë se sa të pavërteta mund të shpëtojnë gjatë gjithë ditës.
Edhe shakatë janë të shumta.
Irani
Dita e 1 Prillit iranian mbahet 13 ditë pas vitit të ri persian.
Festa njihet si Sizdah Be-dar dhe mund të jetë festa më e vjetër e tillë në ekzistencë: -thuhet se daton në shekullin e gjashtë para Krishtit.
Iranianët priren ta kalojnë ditën jashtë duke u argëtuar. Ata madje mund të përfshihen në disa kërcime.
A festohet dita e 1 Prillit në SHBA?
Amerikanët nuk i ndalin festimet e 1 Prillit në mesditë.
Ata i mbajnë shakatë gjatë gjithë ditës, nga shtëpia në shkollë ose në punë dhe kthehen përsëri.
