Elegji mbi djalin!
për Llambron’ e shkretë ! (nga Janko LL Pali …Janar 1943)
Shokë do t’ju them ca derte
Ç’është këjo farë jete
Është mbushur plot !
S’ka në Botë lumturi
Çdo garjet çdo mirësi
Helmin ka për shoqëri
Gjithëmon’ e sot
Mbi kaqë vjet të tëra
M’erdhi edhe mua sëra
Nga dy djemtë që bëra
Të më ikij një !
Erdhi mortaja e pa mëshirë
Më bë të madhe mynxyrë
M’iku djali më i mirë
E s’do ta shof më !
Lul’e bukur nga të Prillit
Si burbuqe trëndafilit
Me gjuhë si të bilbilit
Djali im i shkret’.
Lart nga shokët u nda
Kënga lodra s’bën me ta
Balta fort në gji e mba
S’e lëshon për jetë .
Djali im o shpirt i njomë
Ishte thënurë në shkronjë
Këtë helm që të shijojmë
Tash në pleqeri.
Labo im zëmëra djalë
Më ke ik’ e më kë dalë
Ç’më vjen xhani valë valë
Që s’të shof aty.
O astriti në shullë
Që për mua s’ngrihe më
U bëmë botë e s’jemi gjë
Xhani i vogël ti !
S’të pëlqeu dashuria
Që të gjithë patëm për tija
A të mori perëndia…
Ëngjëll pranë tij ?
Ç’qe kështu për mu të mjerë
Ky helm pa masë e me tmer
Më goditi këtë herë
Djalë o djali im.
Qysh më ike nëpër duar
Shpirti im në kraharuar
Erdhi mortja e të muar
Shpirt e shpirti im !
Djale, pse më hidherove
Thelpn’ e zëmrës seç ma shpove
Më dhe gaz pra më helmove
Tash që bëhem plak !
Aq’ e dojë ti babanë
Sa sot t’ikije nga pranë
Tuke i zhuritur xhanë
Bir i vogël ti .
Ku të gjet këjo e mbarë
Djali im o shpresë e parë
Kush tani ti të ka marrë
E të mban në gji ?
Mëm’ e vogël të thërret
Ditët po i bëhen net
Kurse shpres e saj në jet’
Ti e le dhe ike !
Mana jote po të qan
Helmin tënd se qysh e mban
Hidhërimi yt e than
E trete e fike !
Mëma plakë siç e di
Nat’ e ditë qan për ti
E shkreta në pleqëri
Nuk e prit këtë !!
Nuk e prit të kish arrijtë
Këtë fatzezë ditë
Të të shih nderë e shtrirë
Vaj për gjithënjë.
Lonua vëllai yt
Të kërkon ditë për ditë
Është vetëm në avllitë
E s’e di ç’e gjeti.
Nuk e di se ç’i ka ngjarë
Që i mbeti krahu tharë
Humbi vëllaun e parë
E është në vetmi !
Labi*im o djalë o nur (Llambro)
Ç’qe kështu ky kusur
Thosha, të bëheshe gur
Për mundimin tim !
Qysh duron s’të ha meraku
Eja, njëherë së paku
Eja , se të pret jataku
Shpirt o xhani im !
Ku më gjet’ fatkeqësia
Më dhunoi Perëndia
Lavde past’ vullneti tija
Më thërmoi gjunjët !
O…mali që më ka zënë
Me të shkretën time thënë
Më vdiq Labin më ka nëmë
Vaj… mu prishën punët.
Ju pre qafa ju tha jeta
Ra në dhe siç bie fleta
Ç’qe e hidhur si shigjeta
Që më bë thërime.
Si tund detnë një tallas
Dallgët egër i përplas
Ashtu ndjej t’fortë marraz
Në zëmërën time !!
Si durohet ky trishtim
Helm i madh e hidhërim
Për të mjerin djalin tim
Që për jetë flen .
Plasa…më piu meraku
Për atë djalë si zambaku
Vdiqa po më mbyti laku
Helmi që më bren !
O…Labua im o lule
O i rritur me pekule
Këtë thikë …qysh ma ngule ?
Brenda në kufar ?
Kthehem e shikoj vërdallë
Kush ma di si e kam hallë
Djali, shpresa ime parë
M’u varros në varr !
Ishe plot dije dhe mënde
Më kënaqje me kuvënde
Kaqë shpejt nga unë u rrënde ?
E na le e ike ?
Katër vjet e ca që rrove* (rojte)
Garjet e shpresë dhurove
Tash një kupë helm mblodhe
Na trete na fike !
Ku e liga tij të gjeti ?
A qe fati im i shkreti
Që të ngjalli dhe të treti
E s’të shoh në avlli ?
Shkojnë ditët me rradhë
Shkojnë e bëhenë javë
Pres…po Labo s’më ka arrdhë
Kurrë në shtëpi.!!!
Pse o zot o Perëndi
Këtë helm të madh të zi
M’a dhurove si gosti
S’të erdhi fare keq ?
S’mëshirove m’u të mjerë
I cili që kur kam lerë
Qesh’ i shkretë kurdoherë
Dhe kam heq e heq !
Në ç’gjynahe paskam hyrë
Ç’farë kish’ e Manastirë
Ti o Zot i madh i mirë
Unë shkatërrova ?
Kë kam prerë e kë kam vrarë
Kë kam fyer kë kam sharë
Kujt të drejtën i kam marrë
Cilinë dhunova ???
Mos gjynahet e të parëve
Babës a të gjyshëllareve
Ose të bashkëfshatarëve
M’u mblodhn’ e vuaj ?
A po tëpër u mburra
Se dhe unë fëmijë zura ?
Ja ! dy bashkë në krah’ i vura
Brënda në një muaj ?
Ti, o Zot i madh në jetë
Ndoshta rrej mbi të vërtetë
Edhe qefi të ka mbetë
Se diçka kam shkelë ?
Po ! vërtet diçka kam shkelë
Që nga mëndja s’më del
Një ligj tandin me themel
Që për jetë më ka ngelë !
U bashkoftë Perëndia
Mos u daftë njerëzia
Thonë porosit e tija
Botës edhe mua.
Tek u për disa arsye
Këjo porosi u fye
Dhe bashkimi im u thye
E dava për jetë !
Këtë faj vërtet e bëra
Më nga ç’duheshë u ndëra
Se për kaqë vjet të tëra
Kisha mbet’ i shkretë !
S’kisha pasurë fëmijë
Qoftë çun a qoftë bijë
I shkrretuarë po rrijë
Ndër shokët i çquar !
Deri sa më tridhjetë e shtatë
Ligjin, hyjnor t’artë
Siç u quan me uratë
Pata mënjanuar !
U martova dhe një herë
Që të ndezja t’imen derë
Qoftë turp, gjynah a nderë
Zoti të më fali !
Viti tjatër më zuri
Me një djalë fati më mburri
Thashë mbeti në vënd guri
Ah ! i shkreti djalë .
Pas atij m’erdh dhe një…
Thashë me mënd hë për hë
U sosën kusuretë
Lavdi pastë Zoti !
Fundmas me një vajzë dritë
Desh Zoti të më gostitë
O Jollanda ime dritë
Sa shpresa së koti !
Isha plot garjet e gaz
Kisha lënë ç’do marraz
S’më lëkundte asnjë tallaz
Lavdëroja Zonë !
Kisha dy djem si dy yja
Shum’ e bukur m’ishte bija
Dy mi mori Perëndia
Mbeta dhe me Lonë !
Zot i madh të qofsha falë
Ruajma mu këtë djalë
Mos ta prek as gjëmb as halë
Se e kam mezi !
Kthene bëje me të mirë
Fatin tim të pa mëshirë
I kam vare, o hyr i mirë
Shpresat kam tek ti !
Ti në shkresa që ke dhënë
Gjith’ profetëve ke thënë
Kush mënjanë s’më ke lënë
E shpreson tek U !
Sa të rroj në këtë jetë
Çdo të mirë do të ketë
Lavdi tij o i vërtetë
Qoft’perjetë keshtu !!
Janar 1943.
Shenim:
–Këjo Elegji është shkrojtur nga Janko LL Pali, në vitin 1943,në pikëllim të madh ku për një muaj i rrëmbeu vdekja dy fëmijët, Llambron katër vjeç e gjysëm, si dhe vajzen e vogël Jolandën, gati katermbedhjete muajshe, te cilen e solli nga Vlora në Qeparo ime më, në batanie mbështjellë të vdekur në makinën* (posta kamjona me çadere që trasportonin pasagjeret me stola druri në linjën Vlorë –Sarandë.)
— Gjat’ rrugës e pyet nje grua e i thotë: Si z’bëri zë ay fëmijë për 8-9 orë rrugë ? as qau e as u nderua…nëna ime e pikelluar ne kulm me humbjen e dy fëmijëve nuk e dha veten po herë pas here imitonte sikur i jepte gjoks vajzes së vdekur, se ishte e ndaluar të traspotoheshin kufoma me pasagjerë bashkë, dhe me nje kurajo forcë, devotshmeri e vetme e realizoi ardhjen e saj. Sa zbriti ne Lemenjera* (qendra e fushes Qeparo),ishin mbeledhe njerëzit e farefisit dhe im ate i dermuar në helm e siper vunë vajin ende pa u nisur makina tip poste dhe pasagjeret u habiten kur morën vesh ngjarjen, dhe të gjithë shprehën keq ardhjen kur mësuan ndodhine, dy vdekje ne nje muaj,keshtu është shkruar këjo elegji e dhimbeshme.,dhe pikëllimin e kesaj tragjedie im atë e kujtonte tërë jetën, ay jetoi 97 vjeç po emrin Llambro s’e përmëndi as njëherë, kushdo qeparotas i atyre viteve që është gjallë sot, e ka parasysh në kujtesë, atë dhembje në atë dere !
( U kopjua nga orgjinali nga une i biri PJPali, pa as më të vogëlin ndryshim, shënimi dhe spegimet ne kllapa janë të miat PJP më 22 shkurt 2003 në USA)
