Nga Spanja :”No pasarán: slogani antifashist merr një rëndësi të re në krizën e Ukrainës
Gëzim Llojdia
1.
Një gazetë lodineze e njohur dhe me mjaftë autoritet në fushën mediatike si: “The guardian “,vetëm dy javë më parë shtroi si fakt për krizën e Ukrainës edhe sloganin :” No pasarán”,slogani antifashist që lindi në Spanjë dhe mund të merrte një rëndësi të re në krizën e UkrainësMirëpo çfarë shtjellon shkrimi i Giles Tremlett, kur ai thotë se :Gjenerata e re e vullnetarëve po i përgjigjet thirrjes së Ukrainës për t’u bashkuar me përpjekjet e luftës, në jehonë të luftës civile spanjolle.
2.
Kur aktivistja anti-Putin Nadezhda Tolokonnikova, një anëtare e grupit punk Pussy Riot, u gjykua për blasfemi në Moskë në vitin 2012, ajo veshi një bluzë të zbukuruar me një grusht të ngritur sfidues dhe sloganin spanjoll ” no pasarán “: ata dotë nuk kalojnë.Fraza lidhet me luftën civile spanjolle, të cilën pushtimi i Ukraines nga ruset e ka bërë jashtëzakonisht të rëndësishme veçanërisht kur luftëtarë vullnetarë nga e gjithë bota, mblidhen për të mbrojtur vendin nga sulmi i tij.
3.
…Cfarë ishte slogani .që lindi nën Spanjën e brigadave interancionaliste?
No pasarán “u bë një slogan për 35,000 vullnetarët e Brigadave Ndërkombëtare që udhëtuan në Spanjë nga më shumë se 80 vende për të mbrojtur qeverinë e saj ligjore nga agresioni i mbështetur nga fashistët.
Rreth 2,300 vullnetarë ose më shumë u nisën nga Britania dhe Irlanda. 2800 të tjerë u larguan nga SHBA, duke formuar Batalionin Abraham Lincoln – njësia e parë ushtarake e përzier racore e udhëhequr nga një oficer me ngjyrë, Oliver Laë.
Brigadierët zgjodhën anën e duhur të historisë. Si Adolf Hitleri ashtu edhe Benito Musolini dërguan trupa për të luftuar përkrah reaksionarëve të dhunshëm të krahut të djathtë të udhëhequr nga diktatori i ardhshëm i Spanjës, gjenerali Francisco Franco. Ashtu si Putini, ata donin të shkatërronin demokracinë në të gjithë Evropen .Edeh shqiptarët morren pjesë atje.
Shqiptaret e rënë në Spanjë.
- Asim Vokshi, nga Gjakova, vjeç 28.
- Dhimitër Kosta, ose Kostë Dhimitri, nga Leskoviku, vjeç 40. Punëtor i emigruar në Spanjë nga fundi i 1936-ës. Ka bërë pjesë në radhët e reparteve të Brigadave Internacionale me gradën nënoficer. U plagos rëndë në frondin e Madridit. U zhduk ndër kampet e përqendrimit të Gjermanisë, gjatë luftës botërore.
- Musa Fratari, nga Përmeti, vjeç 27.
- Ramiz Varvarica, nga Peshkopia, vjeç 38.
- Teni Konomi, nga Korça, vjeç 26.
- Thimo Gogozoto, nga fshatrat e Pargës në Çamëri, vjeç 24.
- Urfi Agolli, nga Dibra, vjeç 23.
- Xhemal Kada, nga Peja, vjeç 26.
- Zef Hoti, nga Malësia e Shkodrës, vjeç 30.
4.
…Në Ukrainë,shkruanautori i shkrimit, ca javë në parë ,presidenti, Volodymyr Zelenskiy, gjithashtu dëshiron që një legjion i huaj vullnetarë t’i bashkohej luftës. “Ky është fillimi i një lufte kundër Evropës, kundër strukturave evropiane, kundër demokracisë, kundër të drejtave themelore të njeriut, kundër një rendi global ligjor, rregullash dhe bashkëjetese paqësore,” tha ai . “Kushdo që dëshiron të bashkohet me mbrojtjen e Ukrainës, Evropës dhe botës mund të vijë.”Lajmi i keq për Putinin është se disa janë tashmë në rrugën e tyre, duke braktisur shtëpitë komode dhe familjet e dashura në Amerikën Veriore dhe Jugore, Evropë dhe Azi për të luftuar në një fushë të huaj. Gjatë ditëve të fundit, unë kam folur me paramedikun kanadez Anthony Ëalker ndërsa ai udhëton nëpër Poloni drejt Ukrainës. 29-vjeçari nga Toronto .Ashtu si shumë brigadirë ndërkombëtarë, Ëalker beson se ai do të mbrojë familjen e tij në shtëpi nga përhapja globale e dhunës së stilit fashist të Putinit nëse nuk ndalet tani.Por Spanja mban mësime që vullnetarët duhet t’i kushtojnë vëmendje. E para, padyshim, është se lufta është vdekjeprurëse. Një në pesë brigadirë ndërkombëtarë vdiq dhe një numër i ngjashëm u plagos rëndë. Ata vranë gjithashtu shumë njerëz, shumë prej tyre rekrutë. Një mësim tjetër është se, ndërsa mund të bëhesh vullnetar për t’u bashkuar me një ushtri, nuk mund ta lësh gjithmonë lirisht një të tillë. Ushtritë vendosin vetë nëse, apo si, ndodh kjo. Dezertorët dënohen.
Është e rrezikshme të biesh rob. Brigadierët ndërkombëtarë u qëlluan në mënyrë rutinore, ndërsa ata të kapur sot në Ukrainë gjithashtu rrezikojnë të ekspozohen si provë e supozuar se “perëndimi i lig” dëshiron të vrasë rusët. Regjimi i Putinit tashmë pretendon se ata janë mercenarë që nuk mbulohen nga konventa e Gjenevës.
Së fundi, vendet e tyre mund të mos i lënë të luftojnë. Kur sekretarja e jashtme e Mbretërisë së Bashkuar, Liz Truss, inkurajoi njerëzit të dilnin vullnetarë , zyra e kryeministrit sugjeroi se kjo mund të ishte e paligjshme.
Brigadierët ndërkombëtarë e gjetën veten të spiunuar nga shërbimet e inteligjencës si FBI ose MI5, pjesërisht sepse ata nuk ishin të gjithë demokratë të guximshëm. Një numër i konsiderueshëm ishin komunistë stalinistë. Stasi, policia sekrete e Gjermanisë Lindore, do të themelohej dhe drejtohej nga veteranët e brigadës.Duke parë fotot e para të vullnetarëve në Ukrainë, qoftë duke bërë kërcime TikTok nga nënkontinenti Indian apo duke u lyer me bojë lufte, duket qartë se legjioni do të tërheqë të gjitha llojet. Ushtria e Ukrainës duhet të vendosë kontrollin e saj.
Në luftë, shpesh mund të bashkoheni me njerëz me të cilët zakonisht nuk jeni dakord. Kështu përfunduan perëndimi kapitalist dhe Bashkimi Sovjetik i Stalinit në të njëjtën anë në Luftën e Dytë Botërore.
5.
Dilema morale e provokuar nga lufta u vendos më së miri nga filozofia franceze Simone Ëeil, kur u regjistrua për Spanjën në moshën 27-vjeçare dhe hodhi poshtë pacifizmin. “Kur kuptova se, me gjithë përpjekjet e mia, nuk mund të shmangja pjesëmarrjen moralisht në këtë luftë, me çka dua të them se çdo ditë, në çdo orë, duke dëshiruar fitoren e njërës palë mbi tjetrën, i thosha vetes se Parisi ishte sikur të isha në praparoje dhe të hipi me tren për në Barcelonë”, ka shkruar ajo.Ata që janë plagosur, për vdekje ose jo, mund të kenë keqardhje në minutën e fundit. Xhorxh Oruell ndjeu “inat të dhunshëm që duhej të largohesha nga kjo botë, e cila, kur gjithçka thuhej dhe bëhet, më shkon shumë mirë” pasi u qëllua në qafë në Spanjë. Ai mbijetoi dhe ndërsa e urrente mendimin e vdekjes, nuk u pendua kurrë që luftoi atje.Brigadierët ndërkombëtarë u përshëndetën si heronj në Madrid pasi ndihmuan në ndalimin e avancimit të Frankos në qytet në vitin 1936, duke siguruar që lufta e tij e shpejtë e shpresuar të zgjaste deri në vitin 1939. Ishte në Madrid ku u shpik fraza no pasarán – një klithmë tani tragjikisht e përshtatshme për Kiev ose Odesa.Një mësim tjetër nga Spanja është se të kesh të drejtë nuk siguron fitore. Franko fitoi luftën , duke sunduar si diktator deri në vitin 1975.Megjithatë, brigadierët po bënin një luftë tjetër – për të vërtetën morale – që ata e fituan përfundimisht. Ndërsa politikanët në demokracitë perëndimore ishin shumë të tmerruar nga Hitleri për të dërguar trupa ose armë, brigadierët argumentuan se fashizmi përfundimisht duhet të ndalet me armë.Kur Hitleri filloi luftën e dytë botërore pesë muaj pas përfundimit të luftës spanjolle, u vërtetua se kishin të drejtë. Fitorja përfundimtare e aleatëve nënkuptonte se u arrit edhe qëllimi më i gjerë për ndalimin e fashizmit.

Ka, sigurisht, shumë mënyra të tjera për të ndihmuar Ukrainën që nuk përfshijnë luftime. Për ata që shkojnë, megjithatë, fjalët e komunistes spanjolle Dolores Ibárruri, e njohur si la Pasionaria, një ditë mund të përsëriten nga ukrainasit. “Ti je histori. Ti je legjendë!” ajo tha.