Gezim Llojdia
……..
Olympia Gargano ka bërë pjesë të aspiraturës në Universitetin e Nice Sophia Antipolis – France studimin :Imazhi i Shqipërisë në letërsinë Evropiane për shekuj XIX – XX .
Via Egnatia që niset në Durrës, gjendet në bregdetin Adriatik të Shqipërisë, në Stamboll, duke kaluar nëpër Shqipëri , Maqedonia, Bullgari dhe Turqi. Ajo ishte vetëm në fillim të shekullit të nëntëmbëdhjetë , si rezultat i popullaritetit të “Tour Grand”, që udhëtarët evropiane filluan të konsiderojnë Shqipërinë si një destinacion për ta vizituar.
Ndër udhëtarët e parë që i ka kushtuar atij veprat letrare, ishte François Pouqueville dhe Lord Bajroni. Në udhëtimin e tij për nga Morea në Kostandinopojë, në Shqipëri, dhe në shumë pjesë të tjera të Perandorisë Osmane, botuar në 1805, ishte Pouqueville që zbuloi thesaret arkeologjike ,që lidhen me traditën klasike. Në anën e anglezeve, “zbulimi” i Shqipërisë në letërsinë moderne është për shkak të Lord Bajroni, i cili bëri skenarin e aventurat e heroit të tij në shtegtimin e Çajld Haroldit.
“Sot, ka tanika një prodhim shumë i pasur letrare në letërsinë Evropiane për shekuj XIX – XX e cila është objekt i hulumtimit tim. Një prej autorëve që do të veproj në mënyrë specifike në projektin tim është angleze Edith Durham, e cili në fillim të shekullit ‘20 udhëtoi për në Shqipëri vetëm. Shtyrë për të udhëtuar nga mjeku isaj , i cili e këshilloi atë, që të lëvizë nga koha në kohë për të mbështetur më mirë detyrat e ndihmës për nënën e saj të sëmurë, znj Durham, artiste dhe shkrimtare, udhëtoi në Adriatik në vitin 1900. Gjatë turneut të saj të parë, ajo vizitoi Cetinje (Mal i Zi) dhe në Shqipëri: ajo ishte fillimi i një dashuri që zgjati gjatë gjithë jetës. Për 20 vjet, Edith Durham kaloi në Shqipëri, Kosovë dhe Serbi, ka vizituar vende dhe njerëz me përvojë, dhe u bë një partizan më të pasionuar të pavarësisë së Shqipërisë. Kujtime udhëtimesh e e saj , në Shqipëri (1909), është ende një nga burimet e njohurive dhe frymëzim më të pasur letrare për të gjithë ata që janë përfshirë në kulturën dhe traditat shqiptare.
