Po me teatrin ç’patën vallë?
Gëzim Llojdia
1.
Sipas burimeve nga Ukraina një teatër në Mariupol u bombardua nga forcat pushtuese ruse. Teatri në Mariupol që u shndërrua në gërmadha kur u bombardua nga forcat ruse më 16 mars është vetëm një shembull i rrezikut që lufta paraqet për vendet e rëndësishme kulturore të Ukrainës. Memorialet, muzetë dhe kishat, të gjitha vendet që flasin për vetë identitetin e Ukrainës, janë të gjitha nën kërcënimin e pushtimit rus.
Pas u vranë dy gazetarë më shërbim në frontin e luftës,një balerin i plagosur ,krijues të tjerë që nuk u dihet fati,tashmë bombardimet shkatwruanin edhe një institucion kulturor siç ishte teatri në Mariupol .Zyrtarët ukrainas kanë akuzuar forcat ruse për mizori të mëtejshme në qytetin e rrethuar të Mariupolit, duke përfshirë një sulm ajror në një teatër ku besohej se ishin strehuar qindra njerëz të zhvendosur dhe një goditje në një pishinë ku ishin mbledhur gratë shtatzëna dhe fëmijët e vegjël. Një pyetje në shqip ngjallë kureshtje se po me teatrin vallë, ç’patën,çfarë të keqe i bënte ai pushtuesit?
2.
Duke ju referuar shtypit të huaj thuhet se:Më 16 mars 2022, Forcat e Armatosura Ruse bombarduan Teatrin Rajonal të Dramës Donetsk në Mariupol, i cili ishte në përdorim si një strehë sulmi ajror gjatë rrethimit të Mariupolit , duke mbajtur nga 500 deri në 1200 civilë në ditët përpara 16 marsit.
3.
Cfarë përbënte në të vërtete teatri në këtë qytetet ukrainas?Teatri është një nga një numër i vendeve të trashëgimisë dhe kulturore të Ukrainës që janë shkatërruar gjatë pushtimit rus të Ukrainës në vitin 2022. Imazhet satelitore të teatrit të marra më 14 mars 2022 tregojnë fjalën “дети” ( rusisht për “fëmijë”) të shkruar në dy vende jashtë teatrit në një përpjekje për ta identifikuar atë për forcat pushtuese si një strehë sulmi ajror civil që përmban fëmijë dhe jo një objektiv ushtarak. Teatri Akademik Rajonal i Dramës Donetsk ishte një teatër në Mariupol në Ukrainën jugore. Teatri modern u ndërtua në vitin 1960 .Teatri u shkatërrua nga sulmet ajrore ruse më 16 mars 2022.
4.
Historia e këtij teatri.
- 1847 – Regjistron herën e parë që një trupë teatrale erdhi në Mariupol, nën drejtimin e sipërmarrësit V. Vinogradova. Meqenëse në qytet nuk kishte teatër, trupa dha shfaqjet e saj në një hambar të marrë me qira në rrugën Ekaterininskaya (sot – Lenin Av.)
- 1850 – 1860 – Një hambar në oborrin e Popov (një banor vendas) ofron vendin e parë teatrale – “Tempulli i një muze të Melpomene”. Ndërtesa është mjaft elementare me kushte elementare, por këtu gjatë disa sezoneve performuan shumë trupa. Këto përfshinin pjesëmarrjen e aktorëve provincialë të asaj kohe: Alexandrov, Neverov, Medvedeva, Stoppel, Novitsky, Minsky, Prokofyev, Piloni dhe të tjerë
- 1878 – Trupa e parë teatrale profesionale shfaqet në qytetin e Mariupol. Fillimi i teatrit Mariupol financohet nga djali i një tregtari të pasur Vasily Shapovalov, i cili ka marrë me qira një dhomë për teatrin. Këtu nis karriera e aktorëve I. Zagorsky, L. Zagorsky, L. Linitskaja e të tjerë.
- 1887 – Hapja e teatrit të sapondërtuar më 8 nëntor, i quajtur Salla e Koncerteve (më pas Teatri Dimëror ), ai ka një skenë të madhe, ndenjëse të rehatshme, një vend për orkestrën dhe një auditor për 800. [?Një rol. i Guvernatorit të një qyteti në deklaratën e parë të sallës së koncerteve “Auditori” ka luajtur pronari i teatrit dhe impresario]
- 1880 – 1890 – U zhvilluan shfaqje të mjeshtrave të shquar të skenës ukrainase: M. Kropivnitsky, I. Karpenko-Kary, P. Saksagansky, M. Staritsky dhe të tjerë.
- 1920 – Një kolektiv dramatik “Teatri i ri” nën drejtimin e A. Borisoglebsky ishte aktiv në qytet.
- 1934 – Krijohet teatri Teatri muzikor-dramatik All-Donetsk me qendër në Mariupol (kreu – A. Smirnov, drejtori kryesor – A. Iskander).
- 1959 – Teatrit Mariupol i jepet statusi i Teatrit Shtetëror të Donetsk.
- 1960 – 2 nëntor, hapja zyrtare e teatrit të rikonstruktuar dhe shfaqja e parë.
- 1978 – Kompania teatrore feston 100 vjetorin. Kolektivit i është dhënë Nderi për merita të rëndësishme në artin teatror.
- 1985 – Hapet skena e vogël e teatrit.
- 2007 – Në datën 12 nëntor, me urdhër të Ministrisë së Kulturës dhe Turizmit, teatrit iu dha statusi i teatrit akademik.
- 2022 – 16 mars, teatri u shkatërua nga sulmet ajrore gjatë
- Më 17 marsMinistri i kulturës i Italisë tha se vendi i tij do të rindërtojë teatrin e Mariupolit, i cili u dëmtua rëndë në fillim të kësaj jave.
Duke shkruar në Tëitter, Dario Franceschini tha se një propozim që ai i bëri kabinetit u miratua, për t’i ofruar Ukrainës “burimet dhe mjetet për ta rindërtuar atë sa më shpejt të jetë e mundur”.
“Teatrot e të gjitha vendeve i përkasin (të) mbarë njerëzimit”, shtoi ai.
