Gezim Llojdia
1.
Artisti më i famshëm që ka punuar në Maltë duhet të jetë Michelangelo Merisi (1571-1610), i njohur si Caravaggio.
‘Koka e Shën Gjon Pagëzorit’, një vepër e përshkruar dikur si ‘piktura e shekullit të 17-të’ u porosit për të dhe është akoma në ekspozim në Oratorinë e Bashkë-Katedrales së Shën Gjonit, Valletta.
Një tjetër nga veprat e tij më të famshme, Shën Jeronimi, është gjithashtu në katedrale.
Së bashku, këto vepra përfaqësojnë një periudhë kyçe në zhvillimin e këtij artisti joortodoks. Stili i tij, me përdorimin e tij të fuqishëm të hijes dhe boshteve të dritës (kiaroskuro), krijoi një dramë gati koreografike me subjektin; një teknikë e cila prishi traditën e pikturës fetare.
2.
Caravaggio arriti në Maltë në 1607 në rrethana mjaft të dyshimta pasi kishte ikur nga Roma për të shmangur drejtësinë. Ai ishte në kërkim për vrasje.
Sidoqoftë, në Maltë, nën mbrojtësit e tij të rinj, ai u prit dhe u pranua në Urdhrin e Shën Gjonit. Por liria e tij nga drejtësia zgjati vetëm më shumë se një vit. Ai u burgos në Fort St. Angelo dhe më vonë u arratis në Siçili, për të vdekur dy vjet më vonë në moshën 38 vjeç ende i zënë nga forcat e drejtësisë.
3.
Piktura më e njohur, nga artisti më i famshëm që ka punuar ndonjëherë për Kalorësit e Shën Gjonit, ndodhet në Oratorinë e Bashkë-Katedrales së Shën Gjonit, Valletta, Maltë. Artisti nuk është askush tjetër përveç Michelangelo Merisi, i njohur gjerësisht si “Caravaggio”. Pëlhura, e njohur si “Koka e Shën Gjonit”, është më e madhja që pikturoi dhe e vetmja që firmosi. Nënshkrimi i tij, i cili është shkruar në gjakun që derdhet nga plaga në kokën e Shën Gjonit, gjendet në bazën e pikturës.
Ky njeri i pasionuar dhe i paqëndrueshëm ishte vazhdimisht në telashe dhe ndërsa në Romë ai u sfidua në një duel dhe vrau një farë Tomassoni. I dënuar për vdekje, ai iku në Napoli, takoi një Kalorës të Urdhrit të Shën Gjonit dhe iu dha kalimi në Maltë. Me mbërritjen e tij, Mjeshtri i Madh Wignacourt e thirri dhe e nisi në rend, sepse i duhej një artist me një farë reputacioni për të pikturuar pjesën e altarit në Oratorin e Bashkë-Katedrales së Shën Gjonit. Qëndrimi 15 mujor i piktorit në Maltë konsiderohet kontributi i tij më intensiv shpirtëror në artin fetar.
Caravaggio është një artist kaq i rëndësishëm sepse konsiderohet një pellg ujëmbledhës ; pikturat para Caravaggio ishin në stilin e rilindjes së lartë, të tipizuara nga figura të idealizuara ndërsa pas Caravaggio shohim artistë që pikturojnë skena dhe portrete shumë më realiste. Caravaggio ishte një vëzhgues fantastik i natyrës njerëzore dhe ishte në gjendje të endte në punën e tij si saktësinë fizike ashtu edhe aspektet socio-kulturore përmes një numri teknikash.
Cila është historia prapa fotos? Bibla na tregon se Herodi, ndërsa ishte i dehur, ishte dëshmitar i Salomës, vajzës së gruas së tij, duke kërcyer. Herodit i bëri shumë përshtypje Salomeja, saqë i dha një dëshirë. Ajo, me insistimin e nënës së saj, kërkoi kokën e Gjon Pagëzorit dhe pjesa tjetër është histori.
Në këtë pikturë veprimi nuk ka përfunduar. Aktiviteti ende po ndodh dhe Caravaggio arrin të kapë lëvizjen në një pikturë ende. Shën Gjoni po tërhiqet nga qelia e tij e burgut dhe është në procesin e prerjes së kokës në oborr. Rinia dhe gjallëria, e përfaqësuar nga vajza e re që pret me durim për të mbledhur kokën e ndarë, është në kontrast me plakjen dhe rënien, tipizuar nga zonja e moshuar që duket e tronditur , mbase mban veshët për të mbytur tingullin e thyerjes së kockave. Burgtari tregon detyrën në krye dhe bën thirrjexhelatin për të përfunduar detyrën e tij. Drita dhe errësira e tërheqin vëzhguesin drejt veprimit në plan të parë, me vetëm një pasqyrë të përkohshme të jetës në burg ndërsa dy të burgosur shikojnë spektaklin nga larg dhe na kujtojnë se edhe ata si ne janë dëshmitarë të një ngjarjeje mahnitëse. Kjo teknikë e përdorimit të dritës dhe errësirës quhet chiaroscuro, që do të thotë bashkëveprim i dritës dhe errësirës dhe u jep imazheve të tij thellësi. Nuk ka halos , Gjonit nuk marrin pjesë engjëjt; nuk ka asnjë shenjë shpengimi , vetëm shprehje të papërpunuar njerëzore, ndjenja – realizëm i zhveshur dhe asnjë romantizëm që shoqëroi shumë vepra fetare të përfunduara nga artistë të mëparshëm. Të na bësh të ndiejmë zemërim është ajo që ai bën dhe fakti që akti i fundit i barbarisë është akoma për të ardhur i mban shumë gjallë personazhet në këtë fotografi.
Caravaggio nderohet sepse pikturat e tij janë histori dhe këto histori janë të gjalla dhe njerëzit mund të identifikohen me to. Ai ndan vizionet e tij dhe ne i ndiejmë skenat.
Pasi u fut në telashe në Maltë, ai iku në Toskanë, ku vdiq në mënyrë misterioze në 1610 në moshën 39 vjeçare, me siguri i helmuar nga plumbi i gjetur në bojë.
About Post Author
