Xheladin Çitaku
Kaskadat e zjarrta te shpirtit
Poeti Ismet Tahiraj, vazhdon të hapërojë gjerësive poetike për ta mbledhur thesarin e muzave dhe për ta strukturuar si frymëzim i motivuar në një përmbledhje të re poezish. Libri i radhës, që na ofron Ismeti, vjen si klithje, si ofsham, si dhimbje a si ndjeshmëri sensitive e shpirtit të poetit; vjen si përjetim e ndijim nëpër kohë, si shpërfaqje e botës së tij shirtërore. Bazamenti i krijimtarisë poetike të Ismetit, si gjithnjë, është realiteti i përjetuar, koha dhe përditshmëria, rrjedhat jetësore dhe nxitësit e ndryshëm të dellit krijues, është e kaluara dhe e sotmja, si gardërobë e jetës dhe njerëzve të kësaj treve. Ismeti i ndjenë problemet, i prekë ato, jeton me to, Ismeti e ka jetuar thellë të kaluarën, veçanërisht atë të kaluar të afërt që ka lënë gjurmë, vrragë e plagë që kullojnë akoma; e kujton këtë kohë duke përshkruar inserte vrragëlënëse për të mos i harruar ato veprime barbare, të cilat në trevat e tij (në Drenicë) ishin shumë të theksuara, veçanërisht:
“Përplotë sorra, o zot
Sorra të zeza
Mbjellnin vrasje
Sikur të ishin sot…”
Vërenë dhe ndjenë poeti, e jeton kohën e rëndë, bashkëjeton me dhimbjen dhe me tmerrin e atyre ditëve kur jeta kanosej në çdo çast, kur ekzistenca individuale dhe kolektive ishte në zgripc. Sorrat mbillnin vrasje, sorrat e zeza që e nxijnë vendin, e zënë diellin, mundohen ta shuajnë dritën e jetës e t`i mbyllin shtigjet e ardhmërisë. Tym nxirrte vendi, flakë digjej toka, por shpresa jeton, shpresa ndrinë horizontit, gjithsesi:
“Mbi qiellin pa ndjenja
Ditët rendohëshin
Si kllira e egër
Sipër neve…”
Por, ai bashkëjeton edhe me trimërinë, njeh sakrificën sublime dhe shkruan për të, e vlerëson atë, e lartëson atë. Shkruan për trimin (Ilaz Kodrën, Adem Jasharin, Tahir Mehën, Çerçiz Topullin, etj), shkruan për simbolin (plisin), për aktet që piedestalizojnë heroizmin, por edhe për antipodin e tyre (udbashët); shkruan “për tokën e kokën”, për zjarrin e shpirtit dhe zjarrin e betejës.
Poeti ravijëzon ngjarjet poetikisht, nëpër gjeografinë e vendit të tij, nëpër gjeografinë e ndjenjave të tij, duke shpërfaqur drejtpërdrejtë emërvende që lidhen me përjetime të tmerrshme dhe, ndjeshmërinë shpirtërore të tij për ndodhitë që i ka parë e përjetuar. Në kënde të ndryshme, në poezi të caktuara, pikturohen skenat e tilla, të cilat defilojnë në ekranin e mbamendjes së Ismet Tahirajt.
Veç të shkuarës, poezia mbërthehet edhe nëpër aktualitetin e sotëm, nëpër hapat e përditshëm që hedhim, nëpër mendimet, gjykimet e meditimet, por edhe nëpër dukuri e fenomene të njohura e të panjohura. Mbi këtë bazë, motivet lindin e nxisin sot, këtu dhe shtjellohen përmes ndijimit, perceptimit, por edhe imagjinatës, të cilën poetët e angazhojnë herë, herë. Tek Ismeti vrejmë një linjë të veçantë përshkrimi, një mënyrë të posaçme të transponimit të realitetit e aktualitetit; përdorimin e figuracionit dhe simbolikës, në masë të konsiderueshme dhe, aplikimin e formateve gjuhësore të veçanta e të rralla, në të cilat përmblidhen kuptime e postulate shprehëse, sintetizohen formulime të caktuara për ta shprehur atë që dëshiron autori, atë që ka paraformuar në shtresat e nënshtresat ndjenjore e emocionale:
“Dje dola nga spitali,
Jo nga spitali
Po nga therra murrizi,
Që digjej edhe qefini..”
Itinerarin stilistik, Ismeti e përshkon nëpër fjalëformim dhe nëpër strukturë unike poetike, e cila përfaqëson autenticitetin dhe individualitetin krijues të tij. Si i tillë, ai është original në tërë tablonë krijuese të tij. Sipas tij, jeta rrjedh si lumi që përshkon hapësira dhe vijëzohet tek ikën tutje, tek ikën fushave e luginave, tek ikën nën ura, por edhe tek vërshon e del nga shtrati, pastaj lë mbetjet e kohëve, mbetjet që shtresohen në shpirtërat njerëzor. Në këtë infrastrukturë rrjedh edhe vargu (si lumi), përshkon kaskadat e shpirtit dhe, herë-herë bie si ujëvarë dhe sajon avullim e pluskime që ylberohen nga rrezet e diellit, por herë-herë krijon edhe katrahura, të cilat po ashtu reflektohen apo identifikohen në varg:
“Thjesht lumenjtë
U futën udhëve,
Nën ura
Nën parvaz hekurash
Ata nuk i flladitën
Fushat, fushë gjëra
Por sollën baltëra
Sollën katrahura…”
Lumenjë të tillë nuk ikin vetëm nën ura, nën parvaze hekurash, nuk i flladisin fushat, por edhe i vërshojnë ato, i mbushin baltëra dhe sjellin katrahura në gjerësitë ku shtrihen, nëpër udhë pa udhë, rrëmbyeshëm.
Në rrugëtimin poetik, Ismet Tahiraj shkarkon frymëzimet e tij në kordinatat e njohura artistike dhe eksploron në thellësitë emocionale për t`i formësuar ngacmimet, për t`i ngjyruar ato me koloritin e fjalës së kultivuar dhe shprehjes së rafinuar bukur. Ismet Tahiraj është mjeshtër i simbolikës, i akomodimit adapt të saj, konformë kërkesave të ideotematikës.
Në shumësinë e trajtimeve motivuese, autori i përmbledhjes “Klithje” gjendet në vorbullën e ngacmuesëve të jetës, që rrjedhin nga aspekte të ndryshme të saj. Në këtë kontekst, aspekti lirik është i pashmangshëm, si gjithnjë. Ndodh kjo, sepse ndjesitë e shpirtit veprojnë në çdo kohë, në çdo rrethanë. Prandaj, në vargun e Ismetit dashuria është prezente, në një formë a një tjetër, ku më pak e ku më shumë, por me konfigurimin e saj të veçantë, gjithsesi:
“Eh dhe kjo deklaratë
Kishte preambulën
Më të kuq të buzëve tuaja
Ku lidhen nenet e dashurisë
Mbi vargje të zjarrta
Mbi betime të qarta
Në arkivin e bukurisë.”
Kjo është jeta; e jetuar dhe përjetuar në të gjitha format e mënyrat që ofrohet, me të mirat e sfidat. Poeti e përshkruan atë, e pikturon atë në poezi tek fikson ngjyrat e saj në intensitete të ndryshme. Kjo jetë (dhe përshkrimi i saj, natyrisht) shpërfaqen në çaste kohe, në momentume, por edhe në sjellje, edhe në koncepte, edhe në ravijëzimin artistik, gjithsesi. Dukuritë e ndryshme, të cilat defilojnë në këtë përmbledhje, e ilustrojnë këtë. Ato evidentohen dhe stigmatizohen artistikisht, si devijim a si ves i njeriut tonë që prodhon negativitet shoqëror. Janë disa poezi që e konkretizojnë këtë element, që e skicojnë në kohë, mënyrë e hapësirë:
“Kafshata ime
Po më del diçysh
Si më hangër deltinë!
Po , pa pikë tambëli
Gjithkah e mykurë…”
Janë këto copëzat e jetës, si pjesë e një mozaiku që shtrihet në gjerësitë e thellësitë poetike të përmbledhejes së Ismet Tahirajt.
Poezia e Ismetit është gjithpërfshirëse në kuptimin e shtjellimit të problematikave që shfaqen në jetë, si sfidim a si cimbisje sporadike. Ajo rreket t`i trajtojë aspektet e shumta, të mbaj qëndrim shpirtëror ndaj tyre, duke i sipërfaqësuar nga bota e brendëshme në strukturën e poezisë.
Përgjithësisht, Ismet Tahiraj është poet produktiv, që nuk pushon së krijuari, që i ofron lexuesit produktin e tij intelektual, krijimtarinë artistike.
