Sa njerëz mund të mbajë Toka?

Nga Martin McGuigan botuar 11 korrik 2022

Veprimet e njerëzve mund të kenë një ndikim të madh.

Ka rreth 8 miliardë njerëz(hapet në skedën e re)duke jetuar sot në Tokë, por planeti ynë nuk ishte gjithmonë aq i mbushur me njerëz.

Rreth 300,000 vjet më parë, kur Homo sapiens u shfaq për herë të parë, popullsia jonë totale ishte e vogël, midis 100 dhe 10,000 njerëz. Kishte kaq pak njerëz në fillim, saqë u deshën afërsisht 35,000 vjet që popullsia njerëzore të dyfishohej në madhësi, sipas Joel E. Cohen, kreu i Laboratorit të Popullsisë në Universitetin Rockefeller dhe Universitetin Columbia në New York City. Pas shpikjes së bujqësisë midis 15,000 dhe 10,000 vjet më parë, kur kishte midis 1 milion dhe 10 milion individë në Tokë, u deshën 1500 vjet që popullsia njerëzore të dyfishohej. Në shekullin e 16-të, koha e nevojshme për dyfishimin e popullsisë ra në 300 vjet. Dhe nga fillimi i shekullit të 19-të, u deshën vetëm 130 vjet.

LUAJ TINGULLI

Nga viti 1930 deri në vitin 1974, popullsia e Tokës u dyfishua përsëri, në vetëm 44 vjet. Por a pritet që popullsia njerëzore të vazhdojë të rritet me këtë ritëm? Dhe a ka një kufi të sipërm se sa njerëz mund të mbajë planeti ynë?

E ngjashme: Çfarë do të ndodhte me Tokën nëse njerëzit do të zhdukeshin?

Në vitin 1679, Antoni van Leeuwenhoek, një shkencëtar dhe shpikës i mikroskopit, parashikoi se Toka mund të mbështeste 13.4 miliardë njerëz, sipas Cohen. Ai llogariti se Hollanda zinte 1 pjesë në 13,400 të tokës së banueshme të Tokës, dhe kështu shumëzoi popullsinë e Holandës prej 1 milion njerëz me 13,400. Mbi 40 vjet kërkime, Cohen ka mbledhur 65 vlerësime, që variojnë nga 1 miliard në mbi 1 trilion njerëz. “Shpërndarja në vlerësimet se sa njerëz mund të mbështesë Toka rritet me kalimin e kohës”, që do të thotë se ka pak konsensus se sa Homo sapien mund të mbështesë planeti ynë, tha Cohen për Live Science.

Inxhinierët fillimisht përdorën termin “kapacitet mbajtës” për të përshkruar sa ngarkesë mund të mbante një anije. Në shekullin e 19-të, menaxherët e kafshëve të egra përdorën më pas termin në menaxhimin e tufës, përpara se shkencëtarët të aplikonin më vonë konceptin në ekologji për të përshkruar popullsinë maksimale të një specie që mund të mbështeste një habitat i caktuar. Brenda një habitati, një popullsi do të mbetet e qëndrueshme nëse nivelet e lindjeve dhe vdekjeve janë të barabarta, tha Cohen. Por ndryshimet mjedisore, të tilla si ndotjaose sëmundje, mund të rrisë ose zvogëlojë kapacitetin mbajtës të një habitati. Siç shpjegoi Cohen, kur bëhet fjalë për popullatën njerëzore, “aftësia mbajtëse varet si nga kufizimet natyrore ashtu edhe nga zgjedhjet njerëzore”. Për shembull, kufizimet natyrore përfshijnë mungesën e ushqimit dhe mjediset jomikpritëse. Zgjedhjet njerëzore përfshijnë ndërveprimet midis ekonomisë dhe kulturës, të tilla si mënyra se si prodhojmë dhe konsumojmë mallra, si dhe normat e lindjeve, jetëgjatësia mesatare dhe migrimet.

“E ardhmja e popullsisë botërore drejtohet nga një përzierje e mbijetesës dhe riprodhimit,” tha Patrick Gerland në Divizionin e Popullsisë së Kombeve të Bashkuara (OKB) në New York City, për Live Science. “Nëse keni një raport prej dy fëmijësh për çift, atëherë mund të vazhdoni të shkoni në një numër pak a shumë të qëndrueshëm të popullsisë. Sapo të arrini në një numër më të vogël se dy, nga një brez në tjetrin, popullsia juaj do të tkurret. Nëse jeni mbi këtë dhe shumica e njerëzve mbijetojnë, atëherë popullsia juaj do të rritet.”

Shumë vende me të ardhura të ulëta në mbarë botën kanë nivele të larta të lindjeve dhe familje të mëdha, por gjithashtu një shkallë të lartë të vdekshmërisë foshnjore dhe jetëgjatësi më të shkurtër. Por, Gerland tha, “Gjithnjë e më shumë vende, pasi arrijnë një fazë të caktuar të zhvillimit kulturor socio-ekonomik, priren të konvergojnë drejt rreth dy fëmijëve [për çift] ose më pak.” Kjo do të thotë se ndërsa aksesi në kujdesin shëndetësor rrit jetëgjatësinë, duke sugjeruar rritjen e popullsisë, kjo priret të ndodhë në vendet me një normë lindjeje në rënie.

Rritja e popullsisë globale arriti kulmin në vitet 1960 dhe është ngadalësuar që atëherë. Në vitin 1950, shkalla mesatare e lindjeve ishte 5.05 fëmijë për grua, sipas Divizionit të Popullsisë së OKB-së.(hapet në skedën e re). Në vitin 2020, kishte rënë në 2.44 fëmijë për grua.

Siç shpjegoi Gerland, “Tani konsensusi shkencor është se popullsia e botës do të arrijë një kulm pak më vonë këtë shekull. Popullsia botërore parashikohet të arrijë në 10.4 miliardë njerëz diku në vitet 2080 dhe të mbetet atje deri në vitin 2100, sipas Divizioni i Kombeve të Bashkuara për Popullsinë Por Gerland theksoi se sa më tej që demografët shikojnë në të ardhmen, aq më spekulative dhe të pasigurta bëhen parashikimet e tyre.

Numri i njerëzve që Toka mund të mbështesë nuk është një shifër fikse. Mënyra se si njerëzit prodhojnë dhe konsumojnë burimet natyrore ndikon në mënyrën se si mjedisi ynë do të jetë në gjendje të mbajë popullsinë e ardhshme. Siç tha Gerland, “Kur bëhet fjalë për kapacitetin mbajtës, është një çështje e mënyrës së prodhimit, mënyrës së konsumit, kush ka akses në çfarë dhe si”.

Një studim i botuar në revistën Proceedings of the National Academy of Sciences(hapet në skedën e re)zbuloi se nëse popullsia e Shteteve të Bashkuara do të kalonte në një dietë vegjetariane, toka e përdorur për të rritur të korrat për njerëzit në vend të ushqimit të kafshëve për prodhimin e mishit do të ushqente 350 milionë amerikanë të tjerë. Vendet me të ardhura të larta, ku femrat kanë akses të shtuar në arsim dhe planifikim familjar, priren të kenë nivele më të ulëta të lindjeve dhe familje më të vogla se vendet me të ardhura të mesme dhe të ulëta, sipas Max Roser, drejtor i Programit Oxford Martin për Zhvillimin Global në MB, duke shkruar në Bota jonë në të dhëna().

E thënë ndryshe, mund të ketë një kufi të sipërm se sa njerëz mund të mbështesë Toka, por ne nuk e dimë saktësisht se çfarë është kjo shifër. Ai ndryshon në bazë të mënyrës se si ne prodhojmë, konsumojmë dhe menaxhojmë burimet tona. Për Cohen, nëse duam të ndikojmë se sa njerëz mund të mbështesë planeti Tokë, do të duhet të vendosim “sa njerëz duan Jaguar me katër rrota dhe sa duan jaguar me katër këmbë”.

Botuar fillimisht në Live Science më 11 tetor 2011 dhe rishkruar më 11 korrik 2022.

Martin McGuigan

Martin McGuigan është një shkrimtare irlandez me qendër në Norwich, Angli. Puna është shfaqur në revistën The Mays XIX, Kabineti i Heed dhe SHE. Shkrimi i eksploron pyetjet e çuditshme të jetës së përditshme, misteret e psikologjisë njerëzore dhe çështjet mjedisore. Studioi letërsi angleze në Universitetin e Kembrixhit dhe shkrim krijues në Universitetin e Anglisë Lindore.