Redaktori i rubrikës:’Mistere”
Zakonisht besohet se uji i lëngshëm i Marsit është avulluar rreth 3 miliardë vjet më parë, por një dyshe shkencëtarësh planetarë nga Caltech dhe Laboratori i Fizikës së Aplikuar i Universitetit Johns Hopkins kanë gjetur prova që e reduktojnë ndjeshëm atë afat kohor. Analiza e tyre e të dhënave nga instrumenti Compact Imaging Reconnaissance Spektrometer për Marsin (CRISM) në bordin e NASA-s Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) zbulon shenja të ujit të lëngshëm në Mars deri në 2 miliardë deri në 2.5 miliardë vjet më parë, që do të thotë se uji ka rrjedhur atje rreth një miliard vjet më gjatë se vlerësimet e mëparshme.
“Gjetjet tona përqendrohen në depozitat e kripës së klorurit të mbetura pas avullimit të ujit të shkrirë të akullt që rrjedh nëpër peizazh,” thanë profesoresha e Caltech Bethany Ehlmann dhe Dr. Ellen Leask nga Laboratori i Fizikës së Aplikuar i Universitetit Johns Hopkins.
“Ndërsa forma e rrjeteve të caktuara të luginës la të kuptohej se uji mund të ketë rrjedhur në Mars kohët e fundit, depozitat e kripës ofrojnë provat e para minerale që konfirmojnë praninë e ujit të lëngshëm.”
“Zbulimi ngre pyetje të reja rreth asaj se sa gjatë mund të kishte mbijetuar jeta mikrobike në Mars, nëse do të ishte formuar ndonjëherë. Në Tokë, të paktën, ku ka ujë, ka jetë.”
Në hulumtim, autorët përdorën të dhënat MRO/CRISM për të hartuar kripërat e klorurit nëpër malësitë e pasura me argjilë të hemisferës jugore të Marsit – terren i mbuluar nga krateret e përplasjes.
Këto kratere ishin një nga çelësat për datimin e kripërave: sa më pak kratere të ketë një terren, aq më i ri është.
Duke numëruar numrin e kratereve në një sipërfaqe të sipërfaqes, shkencëtarët mund të vlerësojnë moshën e saj.
Për të krijuar harta dixhitale të lartësisë, studiuesit përdorën imazhe të kapura nga dy kamera MRO: Kamera e Konteksit dhe Eksperimenti Shkencës i Imazhe me Rezolutë të Lartë (HiRISE).
Ata zbuluan se shumë nga kripërat ishin në gropa – dikur shtëpia e pellgjeve të cekëta – në fusha vullkanike me pjerrësi të butë.
Ata gjetën gjithashtu kanale dredha-dredha dhe të thata afër – ish-përrenj që dikur ushqenin rrjedhjet sipërfaqësore (nga shkrirja e herëpashershme e akullit ose ngricave të përhershme) në këto pellgje.
Numërimi i kraterit dhe evidentimi i kripërave në majë të terrenit vullkanik i lejoi ata të datonin depozitat.
“Ajo që është e mahnitshme është se pas më shumë se një dekade të sigurimit të imazheve me rezolucion të lartë, stereo dhe të dhëna infra të kuqe, MRO ka nxitur zbulime të reja rreth natyrës dhe kohës së këtyre pellgjeve të lashta të kripës të lidhura me lumenjtë,” tha profesor Ehlmann.
“Një pjesë e vlerës së MRO-së është se këndvështrimi ynë për planetin vazhdon të bëhet më i detajuar me kalimin e kohës,” shtoi zëvendës shkencëtari i projektit MRO Dr. Leslie Tamppari, një studiuese në Laboratorin Jet Propulsion të NASA-s.
“Sa më shumë të hartojmë planetin me instrumentet tona, aq më mirë mund ta kuptojmë historinë e tij.”
Rezultatet u publikuan në revistën AGU Advances .
