Shkruan Zymer Mehani
Në përkujtim të Profesor as. dr. Astrit Bishqemit
(18 korrik 1943 – 6 janar 2025)
Me trishtim të thellë morëm lajmin e ndarjes nga jeta të Profesor Astrit Bishqemit, një emër i ndritur i arsimit dhe letërsisë shqipe. I lindur në Elbasan, më 18 korrik 1943, Profesor Astriti i përkiste brezit të atyre që jetën e tyre ia kushtuan me përkushtim arsimit, krijimtarisë dhe përparimit të kulturës kombëtare.
Gjatë jetës së tij të pasur, ai shërbeu si mësues, drejtues shkollash, pedagog universitar dhe krijues i palodhur, duke lënë pas një trashëgimi të pasur letrare dhe arsimore. Si autor i shumë veprave për fëmijë e të rinj, novela, romane, si dhe studimeve akademike, Profesor Astriti përçoi mesazhe të vyera për brezat e sotëm dhe të ardhshëm. Nëpërmjet punës së tij të palodhur dhe shpirtit krijues, ai u bë një udhërrëfyes i pakrahasueshëm për edukimin dhe zhvillimin kulturor të kombit tonë.
Profesor Astriti ishte një personalitet që rrezatonte urtësi, mirësjellje dhe dashuri për njerëzit, duke mbetur një shembull frymëzues për të gjithë ata që patën fatin ta njihnin. Titujt e lartë, si “Mësues i Merituar” dhe “Profesor i Asociuar,” si dhe çmimet kombëtare dhe ndërkombëtare që mbante, janë vetëm një pasqyrë e vogël e madhështisë së tij.
Sot, ndërsa i japim lamtumirën e fundit, kujtimi i tij do të mbetet përherë i gjallë në zemrat tona, ashtu si dhe veprat e tij do të vazhdojnë të frymëzojnë brezat e ardhshëm. Lutemi që shpirti i tij të prehet në paqe të përjetshme dhe që kujtimi i tij të ndriçojë si një dritë në rrugën tonë.
Ngushëllime të sinqerta familjes, miqve dhe gjithë atyre që e deshën dhe e vlerësuan këtë njeri të madh.
Pusho në paqe, Profesor Astrit Bishqemi. Trashëgimia juaj do të jetojë përherë.
Astrit Bishqemi është një figurë e shquar në letërsinë shqiptare, veçanërisht për fëmijë dhe të rinj. Ai ka një krijimtari të gjerë dhe të larmishme që përfshin novela, tregime, romane dhe përkthime, duke ndihmuar në pasurimin e letërsisë kombëtare.
Jeta dhe arsimi
Astrit Bishqemi lindi më 18 korrik 1943 në Elbasan. Pas përfundimit të shkollës së mesme pedagogjike, vijoi studimet në degën Matematikë-Fizikë në Shkodër dhe më vonë për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Elbasan.
Karriera profesionale
Ai punoi për dekada si mësues dhe drejtor shkollash, përfshirë në qytete si Elbasan, Librazhd dhe Peqin. Nga viti 1981, nisi si pedagog i jashtëm dhe më pas lektor efektiv në universitetin “Aleksandër Xhuvani,” ku dha leksione për letërsinë për fëmijë deri në pensionimin e tij në vitin 2010. Tema e doktoraturës së tij, “Teoria dhe historia e letërsisë për fëmijë e të rinj,” pasqyron pasionin e tij për këtë fushë.
Krijimtaria letrare:
Puna e tij numëron:
– 11 novela*, si “Gjoksshkëmbi” dhe “Doriu i luftërave.”
– 21 vëllime tregimesh dhe përrallash, si “Detyra” dhe “Gëzofi i Tokës.”
– 10 romane, përfshirë “Me vështrimin lart” dhe “Klik: Rrapatushët.”
– 16 tekste shkollore dhe studime për letërsinë për fëmijë.
– 8 tekste universitare dhe përkthime të shumta.
Çmime dhe nderime
Astrit Bishqemi mban titujt “Profesor i Asociuar” dhe “Mësues i Merituar.” Në 2009 u nderua me çmimin e karrierës “Orët” për kontributin e tij në studimin dhe krijimin e letërsisë për fëmijë. Në vitin 2010, u nominua për çmimin ndërkombëtar “Astrid Lindgren,” duke u bërë i vetmi shkrimtar shqiptar deri më sot i propozuar për këtë nder.
Trashëgimia letrare
Me krijimet e tij, Astrit Bishqemi ka frymëzuar breza të rinj dhe ka ndikuar fuqishëm në edukimin dhe pasurimin kulturor të lexuesve shqiptarë. Ai është një shembull i përkushtimit ndaj letërsisë dhe arsimit.
***
Takimi në Tiranë me Profesorin e ndjerë, Astritin
Ishte një ditë e ngrohtë pranvere e vitit 2019, kur udhëtova drejt Tiranës për të takuar profesorin Astrit, një mik i kahershëm dhe një figurë e ndritur e arsimit dhe kulturës shqiptare. Ishte një takim që nuk do ta harroj kurrë, jo vetëm për ngrohtësinë që përcillte biseda me të, por edhe për thellësinë e mendimeve që ai ndante.
Vajta atje me një ndjesi gëzimi dhe padurimi. Një qytet që duket se mban në çdo gur dhe rrugë një copëz historie. U takuam në një kafene të vogël, të vendosur në një cep të qetë, afër sheshit “Skënderbeu”, ku aroma e kafesë përzihej me tingujt e lehtë të bisedave të njerëzve përreth. Ai erdhi si gjithmonë, i veshur thjesht, por me një prani që mbushte hapësirën përreth.
“Mirë se erdhe,” më tha ai, me një buzëqeshje që reflektonte mirësinë e tij të pakushtëzuar. U ulëm dhe porositëm nga një filxhan kafe. Gjatë gjithë kohës, dukej sikur koha kishte ndalur. Flisnim për çdo gjë – nga kujtimet e së shkuarës, te problemet bashkëkohore dhe shpresat për të ardhmen.
Profesori kishte një mënyrë unike të tërheqjes së vëmendjes. Fjalët e tij ishin të thjeshta, por përmbanin thellësi dhe urtësi. Ai fliste për idealet e jetës, për përkushtimin ndaj arsimit dhe kulturës, për vlerën e dashurisë për atdheun dhe njerëzit. Në çdo fjali, ndihej dashuria e tij për dijen dhe respekti i thellë për brezat e ardhshëm.
Në një moment, ai ndau një histori që më la mbresa të pashlyeshme. “Kur isha i ri,” tha ai, “kisha ëndrra të mëdha për këtë vend. Por më e rëndësishmja nuk është vetëm të ëndërrosh; është të punosh fort që ato ëndrra të bëhen realitet. Dhe për këtë, duhen njerëz që besojnë te fuqia e dijes dhe ndershmërisë.”
Koha kaloi shpejt. Kafeja u ftoh ndërsa biseda jonë ngrohej gjithnjë e më shumë. Nuk kishte rëndësi sa shpejt kalonte ora; rëndësi kishte lidhja shpirtërore dhe mendore që ndanim atë ditë. Kur u ndamë, ai më shtrëngoi dorën dhe më tha: “Jeta është e shkurtër, miku im, por mund ta bëjmë të vlefshme duke i dhënë vlerë çdo çasti dhe çdo fjale.”
Tani që profesori Astrit nuk është më me ne, kujtimi i atij takimi në Tiranë mbetet si një thesar i çmuar. Ai nuk ishte vetëm një mik, por një udhërrëfyes që më mësoi se si fjala dhe mendimi mund të jenë forca më e madhe për të ndryshuar botën. Kujtimi i tij është një dritë që ndriçon përtej kohës dhe hapësirës.
Në mendjen time, ai takim mbetet një bisedë e papërfunduar – një ftesë për të vazhduar të mendoj, të ëndërroj dhe të veproj, gjithmonë duke pasur në zemër fjalët e tij të urta.