Petro Sota
————————————-
( Legjendë )
Perëndesha Demetra, tokën punonte,
Që lule të çelnin e të mbushej bimësia,
Çdo ditë me të bijën, lëndinat lulëzonte,
E vajza mblidhte lule, i ndrinte bukuria.
E duke bredhur kudo, me shoqet e saj,
Çelnin lulet në lëndinat, ku ajo kalonte,
Pa e ditur më vonë, se çfarë do t’i ngjaj,
Nga jeta me dritë, në errësirë do jetonte.
Sepse Plutoni, Perëndia i ferrit një ditë,
Shumë qe mërzitur, i lodhur në errësirë,
Vendosi që të dalë, për pak orë në dritë,
Në rrëzë malit Ena, po kënaqej i shtrirë,
Tek liqeni kaltërosh, më i bukur në Siçili,
Aty çdo përrua, sillte ujë tek Perguza,
Me aromën epsh ndjellëse për dashuri,
E freskinë dehëse, të ëmbëlsohej buza.
Në këtë gjëndje dehëse Plutoni rënkonte,
Kur pa vajzat, lule mblidhnin në lëndinë,
E në mes tyre Persefonin, që rrezatonte,
U plagos nga sharmi i saj, plot shkëlqim.
Se ishte vajzë perëndie, që tokës i sjell,
Stinët më të bukura, ku gjithë lulet çelin,
Bujku e vreshtari, pemë e vreshta mbjell,
E pastaj, të ëmblat fruta, prej tyre i vjelin.
Por, që Demetra s’ja jepte, këtë e dinte,
Prandaj, rastin më të mirë s’do e gjente,
Dhe një ditë tjetër si kjo, më s’do të vinte,
Prandaj vendosi, Persefonin ta rrëmbente.
Por edhe Jupiterit, ai pëlqimin ja kërkoj,
Me karrocën e tij të zezë, shpejt vrapon,
Kufirin që ndan, nga bota e gjallë të kaloj,
Nga bota e vdekur, aty tek lumi Akeront.
Persefoni e dëshpëruar, hedh në lumë,
Tufën me lule, që në dorë po e mbante.
Por, nëntë ditë e nëntë netë, rri pa gjumë,
E pa ngrënë Demetra, për vajzën qante.
Po thahej bimësia, s’kish më gjelbërim,
S’po kujdesej më ajo, çdo gjë po thahej,
Por Jupiteri kur e sheh kështu në pikëllim
Dërgon Mërkurin, që Persefoni të mbahej.
Që asnjë lloj ushqimi, aty të mos hante,
E nga uria e madhe, Persefoni u dorëzua,
Se kur pa shegën e kuqe, filloi të qante,
S’e mbajti dot premtimin, që u këshillua.
Dymbëdhjetë kokrra, Plutoni i kish dhënë,
E shegës së kuqe, s’mund t’i rezistoje dot,
Por Persefoni, gjashtë kokrra kish ngrënë,
Kur mësoi për ligjin hyjnor, u mbytë në lot.
Sikur një kokërr shege të vetme, të haj,
S’do të ktheheshe, në botën e gjallë më,
Jupiterit i erdhi keq, për Persefonin pa faj,
Dhe ligjin hyjnor ndryshoi, vetëm për atë.
Gjashtë muaj me Plutonin do të qëndroj,
Në mbretërinë e të vdekurve në errësirë,
E gjashtë muaj me nënën, që të lulëzojë,
Bimësinë,se ish kthyer toka në shkretëtirë.
Po vuanin njerëzit nga thatësira në tokë,
Me kthimin e Persefonit vjen dhe pranvera,
E pastaj bimësia gjelbëron, me lule plot,
Për këtë kjo legjendë, ka më shumë vlera.
