Gezim Llojdia
1.
Emri i saj është bërë popullor.Ajo është kundëradmiralja e parë greke. Grada iu dha pas vdekjes. Rusët i dhanë asaj titullin “Admiral”. Është e vetmja herë në historinë e tyre që një grua i është dhënë kjo gradë.Mirëpo çfarë shënon jeta e saj.Jeta e Laskarinës ishte tragjike që nga koha kur lindi në një qeli në Turqi e deri në momentin kur u vra nga grekët. Mes tyre përjetoi periudha të zjarrta patriotike, luftime heroike, tensione, grindje, përballje, martesa, vejusha, fëmijë. Koha që jetoi në një atmosferë familjare të paqes ishte minimale. Ajo ishte një nënë karizmatike,jeta e së cilës ia ngurtësoi shpirtin që të mbijetonte dhe t’i ofronte gjithçka lirisë.Nga c’mësohet nuk la kujtime.Referencat nga viti 1993 botimet “Kaktos” sollën romanin historik të Princit Michael (Michel de Grece) “Bouboulina”.Kjo është një vepër e shkëlqyer letrare, e dhënë me një qasje të saktë historike ndaj ngjarjeve. Për projektin e tij, princi bashkëpunoi me historianë autoritativë dhe bashkatdhetarë elitarë. Nga kjo vepër nxjerrim elementë që nxjerrin në pah personalitetin e heroinës.
2.
Në botimin :”Kuçi i Labërisë” në fq 49, autori Set Alikaj shkruan se Bubulina Laskarina”bubullima e kohës”,një nga figurat më të shquara të revolucionit grek të shek. 19-të,viti1829 ishte bija e arvanitit Stavri Pinoci me gradën e kolonelit, komandat i kalasë së Kadafiqit (Catafiques) të Kuçit.
Studioi ne Rusi për detyrat ushtarake dhe diplomaci. Ka pasur në pronën e saj flotën më të madhe greke te Hidrës. Këtë flote e vuri ne shërbim të Revolucionit grek. E vranë tradhtisht.
Riza (Rige) Velesinlliu (Velestinlliu)Riza Velesinlliu është ideologu i Revolucionit grek. Student, nga origjina kuciote, mbaroi filozofinë në Vjene, u kthye ne Greqi, bisedoi me Ali Pashën dhe përgatitën platformën e revolucionit. Turqit e fiksuan dhe e helmuan ne ishullin Pjoras me 1825, ashtu si Bubulinen. Udhëheqësit arvanitas të Revolucionit grek: Ideologu Rige (Riza) Velestini-kuciot,Aleksander Ipsilanti-arvanit grek.Gjergj Olimpi-arvanit-kuci.Papa Flesa-arvanit-kuci. Theodhor Kollokotroni- vunjotas.Laskarina Bubulina-Kuci.Thanas Dhjako-Qeparo. Odise Andruci- -himariot.Koste Kanari- -himariot.Dhimiter Ipsilanti- -Arvanit Kuci.Nikitoraj Jorgo-vunjotas. Marko Bocari-Suliot.Dionis Solomos-Hidra.Ndre Miauli-dhërmijas. Gjergj Sahturi-niviciot. Noti Bocari-suliot. Kico Xhavella-himariot. Gjergj Karaiskaqi-bolenas. Bajroni-anglez.
3
Nga botimi “Bouboulina nxjerrim këto fraza: Shtatzënë, afër lindjes së Laskarinës, nëna e Skevo shiti pasurinë e saj dhe shkoi në Kostandinopojë në përpjekje për të liruar burrin e saj Stavrianos Pinotsis. Ai kishte marrë pjesë në Orloviqët dhe ishte tradhtuar te osmanët. Nuk e kapi të gjallë. Ai kishte vdekur një ditë më parë, nga torturat dhe vështirësitë.. Tronditja e fortë e Skevos nga pamja e të vdekurit të saj, shkaktoi lindjen e parakohshme të Bouboulinës në birucë, në vitin 1771.Nëna e saj, e ve dhe e re, u kthye me foshnjën pa para në Spetses. Pesë vjet më vonë ajo u martua me të pasurin Dimitris Lazarou dhe pati gjashtë djem dhe dy vajza…
Bouboulina ishte një trup i huaj në familjen e re. Njerka e saj ishte dy herë njerkë dhe gjysmëvëllezërit e saj e përbuznin. Nëna e saj e donte shumë, por nuk kishte kohë, asnjë mënyrë për ta mbrojtur atë. Gjendja e saj u përkeqësua kur shkoi për të vizituar xhaxhain e saj nga nëna, Kountouriotis, në Hidra. Gruaja e tij dhe nëna e saj janë motra. Ai nuk e pranoi atë dhe djalin e tij, kushëriri i saj i parë, Giorgos Kountouriotis, e dëboi në mënyrë të dhunshme. Në mizorinë që u përball, priza mendore e Bouboulinës ishte deti dhe martesa.
Në moshën shtatëmbëdhjetëvjeçare, në 1788, ajo u martua me pronarin trim të anijeve Dimitris Janouza. Ajo i dha atij tre fëmijë, John, George dhe Maria. Prej tij mësoi komandimin e anijeve në Mesdhe dhe Detin e Zi dhe mori pjesë me sukses në aktivitetet e tij tregtare.
Në 1797, jashtë Libisë, Yanouzas u vra në një pritë turke. Laskarina ishte 26 vjeçe, me tre fëmijë. Pronari i pasur i anijes dhe i veja Bouboulis, i cili e donte atë edhe para se të martohej me Yanouza, i kërkoi martesë. Ai hoqi dorë pas tre vjetësh. Ata u martuan në 1801 dhe ajo i dha tre fëmijë, Skevo – emri i nënës së saj – Eleni dhe Nikolaos. Ai kishte tre fëmijë nga martesa e tij e parë. Në 1811 Agarinos vrau Bouboulis dhe Laskarina ishte dy herë e ve me nëntë fëmijë dhe një pasuri shumë të madhe.
Paraardhësit e saj pretenduan një pjesë të pronës. Ata arritën në qytet dhe i kërkuan Patriarkanës që ta shkishëronte nëse nuk ua jepte. Patriarkana, në vitin 1820, e shkishëroi derisa ajo u dha paraardhësve të saj atë që ata pretendonin. Laskarina nuk iu bind. Ajo ishte inicuar në Shoqërinë e Miqve dhe kishte vendosur që e gjithë pasuria e saj të shkonte për Luftën, gjë, që ajo bëri. Në vitin 1820 ndërtoi anijen luftarake “Agamemnon”, 48 fathomë dhe me paratë e saj e pajisi me 18 topa dhe e drejtoi me shumë marinarë.. Turqit e dinin… Emri, që i vuri anijes tregon se sa shumë e nderonte, trashëgiminë e saj kombëtare.
Në fillim të Betejës ajo ishte pesëdhjetë vjeç, por, siç shkruante Filemoni, ajo ishte “një kapitene imponuese, para së cilës njeriu frikacak është i fortë dhe trimi lëshon rrugën”. Nga toka dhe deti mori pjesë në rënien e Monemvasia, Tripolitsa dhe Nafplion. Gjatë rrethimit të tij të parë, të pasuksesshëm, grekët u tërhoqën dhe Bouboulina nxitoi në Argos për t’i inkurajuar ata me para dhe armatime.Shfaqja e Bouboulinës mbi kalë, e shoqëruar nga djali i saj Yannis Gianouza dhe burrat Speciotes, shkaktoi emocione te banorët e qytetit. Në betejën me turqit i mbeti i vrarë djali, për të cilin tha: “Djali im ka vdekur, por Argosi shpëtoi…”.
Në luftën civile mbështeti Kolokotronisin, me të cilin ishte aleat. Vajza e saj Eleni Boubouli u martua në vitin 1823 me djalin e madh të Panos Kolokotronis, i cili u vra në një konflikt të luftës civile në 1824. Pavarësisht dashamirësve dhe njerëzve ziliqarë, që shkuan të helmonin lidhjen e Bouboulinës me Kolokotroni, mbeti gjithmonë i fortë. Pas rënies së Nafplionit ajo qëndroi atje në një shtëpi që i ishte dhënë, por gjatë konfliktit civil u ndoq prej saj dhe u detyrua të kthehej në Spetses me vajzën e saj Eleni.Burgosur nga qeveria në një manastir në Hidra Kolokotroni, ai u lirua më 16 maj 1825. Në ishullin fqinj, në Spetses, pak ditë më vonë, më 22 maj, Bouboulina u vra në shtëpinë e burrit të saj të parë, Giannis Gianouza.Djali i saj Giorgos Gianouzas mori Evgenia Koutsis shkuan për ta marrë atë. Gjatë përleshjes e kanë qëlluar në dritaren ku ndodhej. Një breshëri e goditi mes syve dhe e la të vdekur. Autori Yannis Koutsis u shpall i pafajshëm nga gjykata e Spetses, por Giorgos Gianouzas e mbajti Eugjeninë si grua dhe patën shumë fëmijë.
“Agamemnoni” nga fëmijët e Bouboulinës iu shit shtetit grek dhe u dogj në Poros nga Miaoulis, së bashku me pjesën tjetër të flotës. Një pasardhëse e Bouboulinës ishte heroina e Rezistencës Kombëtare, Lela Karagianni, e cila i dha mbiemrin organizatës së rezistencës, që themeloi në vitin 1941.
