Të dhënat e dekadave të tërmeteve tregojnë se që nga viti 2010, bërthama e brendshme e Tokës është duke u rrotulluar me një ritëm më të ngadaltë sesa manteli dhe sipërfaqja e saj, sipas një studimi të fundit shkencor.
Hulumtimi duket se mbështet zbulimin e diskutueshëm të vitit të kaluar se bërthama e brendshme e Tokës mund të ketë ndryshuar rrotullimin e saj në lidhje me mantelin dhe sipërfaqen, një fenomen që mund të ndodhë afërsisht çdo 35 vjet. Për më tepër, një studim i fundit tregon se një faktor i panjohur mund të ketë ndikuar në ndryshimin më të fundit.
Studimi iu nënshtrua rishikimit nga kolegët dhe u botua në revistën Nature më 12 qershor.
Studiuesit analizuan të dhënat nga tërmetet që ndodhën në të njëjtin vend, por në periudha të ndryshme midis 1991 dhe 2023 pranë ishujve në Antarktidë. Valët sizmike të krijuara nga këto tërmete udhëtuan nëpër brendësi të Tokës, me disa që kalonin përmes bërthamës së brendshme dhe u zbuluan në anën e kundërt të planetit.
Shkencëtarët ekzaminojnë format e valëve të tërmetit gjatë muajve ose viteve. Nëse bërthama e brendshme rrotullohet në mënyrë të pavarur nga shtresat e tjera të Tokës , valët sizmike do të përshkojnë pjesë të ndryshme të saj. Nëse hipoteza e ndryshimeve të drejtimit të rrotullimit në bërthamën e brendshme qëndron e vërtetë, forma valore identike do të vërehen para dhe pas një zhvendosjeje të tillë.
Midis 200 krahasimeve, studiuesit identifikuan 25 ndeshje, duke treguar një ndryshim të mundshëm në drejtimin e rrotullimit të bërthamës së brendshme në lidhje me mantelin rreth vitit 2008.
John Vidale, një gjeofizikan nga Universiteti i Kalifornisë Jugore dhe autori kryesor i studimit, u pajtua me gjetjet e studimit të diskutueshëm të vitit 2023 pas rishikimit të progresionit të formave të valëve të tërmetit me kalimin e kohës.
Sizmologu Lianxing Wen nga Universiteti Stony Brook mbetet skeptik ndaj gjetjeve të mëparshme, pavarësisht nga rezultatet e Vidale. Sipas Science News , ai sugjeron se zgjerimi dhe tkurrja e bërthamës së brendshme mund të jenë përgjegjëse për rezultatet e kërkimit.
“Ndryshimet janë mjaftueshëm thelbësore për të ndryshuar format e valëve të tërmeteve të përsëritura”, thotë Wen.
Gjeofizikani Hrvoje Tkalçiç i Universitetit Kombëtar Australian beson se realiteti mund të jetë një rrugë e mesme midis këndvështrimeve të Vidale dhe Wen.
“Ne kemi nevojë për më shumë informacion për të gjetur të vërtetën përfundimtare,” tha Tkalçiç.
Vidale sugjeron që nëse drejtimi i rrotullimit të bërthamës ndryshon brenda kornizës kohore të pritur, ka të ngjarë që së shpejti të kthehet në modelin e tij të mëparshëm. Afërsisht dy dekada më parë, bërthama e brendshme dukej se rrotullohej mjaft shpejt për një periudhë, dhe ky fenomen parashikohet të përsëritet në të ardhmen e afërt.”Duke e monitoruar atë gjatë pesë deri në dhjetë vitet e ardhshme, ne ka të ngjarë të fitojmë një kuptim më të qartë të ngjarjeve që ndodhën,” thotë Vidale.
