Gezim Llojdia
1.
Kush është ky katund që ka emërtim: Falconara shqiptare?Ku gjëndet përvecse tej Adriatikut.Mirepo le a shohim më me hollësi.Ndryshe nga fshatrat e tjerë me origjinë arbëreshe, Falconara Albanese është i vetmi që ka pamje nga deti Tirren , me fshatin e tij detar, Torremezzo. Falconara Albanese është një qytet në provincën e Kozencës,është një nga qytetet arbëreshe, pra e banuar nga një koloni shqiptarësh të shpërngulur në Itali .Le të hedhim një shkim për dy ka kuriozitet e këtij katundi shqiptar.“Castelluccio”, i vendosur në lokalitetin “Kurtina”, është një gur i fuqishëm monolit 50 metra i lartë i vendosur mbi një shtyllë. Është simboli i qytetit dhe mund të arrihet me shkallë të ngushta dhe gjarpëruese. Një vend tjetër me interes të madh është padyshim kisha e Madonna del Buon Consiglio e ndërtuar në shekullin e 16-të.Torremezzo di Falconara është fshati bregdetar i Falconara Albanese me pamje nga Deti Mesdhe që ndan të njëjtin bregdet si Paola, Cetraro dhe Amantea. Plazhi është rreth 3 km i gjatë dhe në jug karakterizohet nga bimësi e dendur mesdhetare ndërsa në veri-lindje ka male. Deti është i pastër dhe i kristaltë dhe jemi të sigurt se do t’ju bëjë të dashuroheni me shikim të parë.
2.
Nga kanë ardhur banorët e parë të këtij qyteti?Ka legjenda të ndryshme për qytetin, të cilat tregohen edhe sot.Për shembull, ajo e shenjtores mbrojtëse të vendit, Madonna del Buonconsiglio, e cila festohet të dielën e dytë të shtatorit. Ja cila mendohet se është origjina saj.
Së pari:Thuhet se shtatë familje shqiptare, të ardhura nga Shkodra (Scutari) dhe Kruja (Croia), ikën nga Shqipëria rreth vitit 149 2 , pasi u shfaq Zoja e Buonconsiglio duke u sugjeruar që të largoheshin nga Shqipëria, e pushtuar nga turqit, dhe duke parë detin, për një vend në Itali që mund t’i presë.
Së dyti:Disa dokumente të gjetura në kohët e fundit dëshmojnë në vend të kësaj se nderimi i Madonna del Buon Consiglio në Falconara Albanese filloi pas vitit 1700 dhe se për këtë arsye legjenda e shtatë familjeve nuk është plotësisht e besueshme.
Së treti:Rrethoresia e planimetrisë urbane të Falconara Albanese, që ndoshta i detyrohet emrit nga fakti se praktikohej skifteria, u referohet atyre me prejardhje lindore, tipike për Shqipërinë, me një zhvillim rrethor të qendrës.
Çdo lagje u emërua sipas një familjeje të shquar, një figure të veçantë ose kishës në atë zonë.
Duke u ngjitur përgjatë qendrës historike dhe duke mbuluar gjithsej 177 shkallë, mbërrini në Castelluccio , një gur monolit rreth pesëdhjetë metra i lartë, në pikën më të lartë të të cilit ka një kryq të madh betoni.
Pikërisht këtu është kisha e vogël kushtuar Madonna dell’Assunta, e cila hapet për festën e Zonjës së Marisë, më 15 gusht. Pranë saj në një hapësirë të vogël të gdhendur nga guri, thuhet se ka mbetur aty një vetmitar, protagonist i një legjende që thotë se nëse dikush përpiqet ta hapë, Castelluccio do të shembet.
Gjuha arbëreshe flitet ende në qendër është i pranishëm, veçanërisht në ceremoni, si martesa, në të cilën në fund të festës prifti hedh një gotë në tokë: nëse thyhet, martesa do të jetë e qëndrueshme.
3.
Për më tepër, tashmë është duke u zhvilluar procesi për ta bërë fasulen e bardhë Falconara një produkt De.Co., me emërtim komunal, nga i cili prodhohen makaronat dhe fasulet, ndër gatimet tipike të vendit.
