I thank my talented friend, Prof. Ukë Buçpapaj and Italian painter Paola Meloni for collaborating!
SELF-PORTRAIT
Realizing that I was not the first nor the last to feel incomprehensible, I decided to create a self-portrait. I immediately thought of the Great Painter as someone who could help me, so we arranged to meet at the artists’ club. We only ordered coffee.
“You want to make a self-portrait, don’t you?” my painter friend asked me. “For artists, a self-portrait is a moment of sincerity in their creativity. It’s the portrait they know best.’
I said to myself, ‘Oh my God, who will be able to endure listening to his long-winded monologue!”
“I need something more concrete,” I interrupt him. “Something about colours, about texture, about space, about contrast, about…”
“You’re so impatient! Shall we continue?”
My painter friend waited for my nod before continuing: “There are two ways to approach creating a self-portrait. The first way is to capture yourself in a state of euphoria or self-satisfaction. With this approach, you can take your time selecting the canvas surface and colours, work at your own pace, and divide the work into sessions. However, this approach can be time-consuming. The second way, which I prefer, is more spontaneous. There is no planning involved; you simply start working with whatever materials you have and allow yourself to be inspired in the moment. This approach will result in a more authentic self-portrait that reflects the psychological state of the artist despite the use of fixed lines. The goal is to reveal your true character.”
There was a long silence.
I (somewhat surprised): “That’s all?”
“That’s all.”
I part ways with the Great Painter and slowly make my way back to my house. Inside, I enter a room that I have converted into a makeshift studio. It has been unused for quite some time. I take a seat on a chair placed in the centre of the room. Should I take a deep breath? I am feeling a bit distracted. Where should I begin?
I look at the materials around me: oil paints, sandpaper, palettes, a palette knife, brushes, turpentine, and varnish.
I look at the oil paints once more: they are just the right ones, of all colours ranging from cadmium red to Indian yellow.
Should I use this canvas on the stretcher or find another one? What about this wooden easel? Is it sturdy enough to support my work?
I carefully study the lighting in the room and begin to think about the mirror or mirrors that can help me capture my likeness in the self-portrait.
Okay? I think everything is ready.
Should I start now?
I try to find the place where I shall position myself.
How should I make the self-portrait? Should I use a front view or profile? Should I include just my head, or my head and shoulders, or my head and body? And what about the decor?
I start looking closely at my hair, making sure to comb it to the left. Should I keep my eyes open or closed? My lips appear shifted to the left as well, and I adjust them slightly to open them a bit.
Do not keep such a serious face! You look like a stubborn man. I really am like that. Should I put on a cheerful smile? Should I recall the jokes that the Great Professor from the Land of Salamanders used to crack?
I draw two diagonals to find the centre of the picture. With a B2 pencil, I softly and cautiously outline the painting to come. My eyes move back and forth between the mirror and the canvas. I try to stay calm, but it’s difficult. Maybe some poetry will help? I recite verses from Poradeci’s “Where the Wave Spreads”. What now? A little background music? I search for Andrea Bocelli and Dulce Pontes “The Sea and You” on YouTube.
I want to include everything from my life in this portrait, not just the face. I want to depict my body movements, my books, and even the excitement of my nephew Angelo when he showed me a painting of his on the wall of the room, exclaiming: “Here’s the grandfather! Here’s the ant as well!”
First, I put some paint on the palette: yellow, blue, red, and white.
I add a bit of solvent to the paints on my palette and begin mixing them. I use thin, fine paints and carefully brush them onto the canvas, being careful not to create any spots. As I work, I feel a slight tremor in my left hand holding the palette.
Some barely audible knocks on the door. Might it be the Great Painter? I open the door: my Lilliputian friends.
They (in chorus): “Are we disturbing you?”
I: “No, no. Come in, friends!”
They (in a chorus): “We came to beg you for something.”
I (squeezing more oil paints on the palette): “For what?”
“We think you should title your self-portrait L. S. The Lilliputian. It would be a masterpiece, a unique self-portrait. There would be a flood of commissions from our people.”
As I ponder, I can’t help but consider my friends’ right to express themselves freely.
I remove excess paint with a palette knife and turpentine, then sand the area and apply a little linseed oil.
They look at me with googly eyes and ask: “Did you break it?”
I say to myself: “Should I start over? Is it worth it?”
I am completely obsessed with my new self-portrait. I meticulously refine the contours of my image, zooming in on the surrounding space. I deftly strike the canvas with my brush, taking a step back after each stroke to assess the progress before adding more colours. Then I return to the canvas, repeating the process over and over, creating soft shades and blends of calming colours. For the lower part, I employ a darker shade, while using a lighter one for the top.
I glance around the room and ask myself: “When did my Lilliputian friends leave so soon?”
I leave the work until the colours dry on the canvas.
Should I go out for a while, maybe I’ll meet the Great Professor and the Great Painter? Or should I hide for a few days? I’d rather rest here.
After the first layer has dried, I begin with the second layer, using thicker oil paint, also known as paste paint. I carefully count each stroke of the brush on the canvas, which is slightly heavier than before. As I continue to add details and customize the image, I feel as though I am standing in front of a vibrant wall of colours. My self-portrait as a Lilliputian is slowly coming to life, but I do not want to rush the process by prematurely announcing its completion.
Have I finally finished? Here it is: my features, my being, my emotions, my thoughts all blended in the colours of my face. Can this canvas hold my weight? A Lilliputian portrait in the midst of this vast space. Yes, yes, I’ll call it L. S. The Lilliputian, to commemorate my wish to shrink 1728 times. I feel small, very small, yet immersed in the immense pleasure of creation. L. S. The Lilliputian. It sounds special, more connected to myself, to my weariness, and to the world around me. I imagine the Great Painter’s approving gaze, and I hear him say “Well done, well done” while rubbing his half-grey beard. In my mind’s eye, I see my Lilliputian friends, pleased with my reduction, popping up everywhere, even in the promotion of my work.
The Great Painter saw to it that my painting occupied a prominent place in the Self-Portraits Gallery.
Four of my Lilliputian friends approach me and make a request: “Our friend, we would be honoured if you could create a portrait for each of us as well. Whenever you have the time, of course.”
The Great Professor’s voice booms, reaching even my Lilliputian friends. “I want you to make me a portrait, too,” he declares. “Let’s call it The Lilliputian 2B.”
The Great Painter cannot contain his laughter: “Well, it looks like the commissions are rolling in now, oh Great Writer!”
English translation by Ukë ZENEL Buçpapaj
Painting by Paola Meloni – “Self-Portrait”
* * *
Falënderoj mikun tim te talentuar, Prof. Ukë Buçpapaj dhe piktoren italiane Paola Meloni për bashkëpunimin!
AUTOPORTRET
Meqenëse s’jam i fundit i të pakuptueshmëve vendosa të bëj një autoportret. I pari në mendjen time për kërkimndihmë do të ishte Piktori i Madh. E lamë të takoheshim te klubi i artistëve. Porositëm vetëm kafe.
– Kërkon të bësh një autoportret, kështu? – më pyeti miku im piktor. – Autoportreti është për artistët një moment i sinqeritetit në krijimtari. Ështe portreti që njihet më së miri nga ata.
Unë (me vete): – Bo, bo, kush e dëgjon këtë tre orë!?
– Dëshiroj diçka më konkrete, – e ndërpres unë. – Diçka mbi ngjyrat, mbi teksturën, mbi hapësirën, mbi kontrastin, mbi…
– Sa i padurueshëm je! Vazhdojmë?
Priti tundjekokën time dhe nisi përsëri shpjegimet e tij: – Ka dy momente kur mund të fillohet një autoportret. E para, kur do të pikturosh vetveten në gjendje euforike, vetëkënaqësie. Në këtë rast puna merret shtruar, zgjidhet formati i telajos, lloji i ngjyrave. Puna fillohet me nge, me seanca dhe mund të zgjasë. Ka edhe një mënyrë tjetër. Këtë preferoj unë. Kjo mënyrë është spontane. Nuk ka parapërgatitje. Fillon punën me ç’të kapë dora, pasi ke frymëzim spontan dhe autoportreti del i vërtetë. Pasqyron momentin psikologjik të autorit, pavarësisht ngjashmërisë në linjat fikse. Mjafton të jetë në karakter.
Heshtjezgjatje.
Unë (paksa i habitur): – Kaq?
– Kaq.
Ndahem nga Piktori i Madh. Çapitem për kah shtëpia ime. Te dhoma e sajuar si studio. Një dhomë e papërdorur prej kohësh. Ulem te një karrige në mes të dhomës. Të mbushem pak me frymë? Jam paksa i shpërqëndruar. Nga t’ia nis?
Shoh materialet përreth: bojëra vaji, letër zmerile, paleta, thikë palete, furça, terpentinë, llak.
Hedh sërish shikimin nga bojërat: janë të duhurat, nga kadmium i kuq deri te e verdha indiane.
Të përdor këtë kanavacën e shtrirë mbi barelë? Edhe këtë kavalet të drunjtë?
Studioj ndriçimin. Mendoj për pasqyrën a pasqyrat.
Mirë? Më duket se jemi në rregull.
Të fillojmë tani?
Mundohem të gjej vendin ku do të qëndroj vetja ime.
Si ta bëj portretin? Pamje ballore apo profil? Vetëm kokën? Kokën dhe supet? Kokën dhe trupin? Po dekori?
Filloj të shoh me vëmendje flokët. Duhen ulur pak nga e majta. Sytë t’i mbaj të hapur apo të pulitur? Buzët sikur janë të spostuara pak më majtas. Duhen hapur pakëz.
Jo kaq serioz! Ngjan me një njeri kokëfortë. Në të vërtetë i tillë jam. Të dukem i qeshur? Të kujtoj shakatë e Pedagogut të Madh nga Picrraka?
Bëj dy diagonale dhe gjej qendrën e figurës. Nis vijat e buta me laps B2 dhe skicoj pikturën e ardhshme me ngadalëkujdesje. Sytë e mi lëvizin sa te pasqyra te kanavaca. Përpiqem të shtirem i qetë, por nuk mundem. Pak poezi? Recitoj vargje nga “Ku shtrohet vala” të Poradecit. Po tash? Pak sfond muzikor? Kërkoj në YouTube një këngë nga Andrea Bocelli dhe Dulce Pontes: “O mare e tu”.
Dua të përfshij gjithçka nga jeta ime në këtë portret. Jo vetëm fytyrën. Edhe histori nga jeta ime. Lëvizjet e trupit tim. Librat e mi. Ngazëllimin e nipit tim Angelo, kur më tregonte nje pikturë të tijën në murin e dhomës: “Ja gjyshi, ja edhe buburreci.”
Fillimisht vendos pak bojë në paletë: të verdhë, blu, të kuqe dhe të bardhë.
Injektoj pak tretës dhe nis përzierjen e bojërave. Punoj me bojëra të holla. Godas me furçë mbi kanavacë. Filloj me kujdesngadalësi me frikën se mos krijohen njolla në të. Një lehtasdridhje e paletës në dorën time të majtë.
Ca trokitje të mezidëgjueshme te dera. Te jetë Piktori i Madh? Hap derën: miqtë e mi liliputë.
Ata (njëzëri): – Të pengojmë?
Unë: – Jo, jo. Ejani miq!
Ata (njëzëri): – Erdhëm të të lutemi për diçka.
Unë (duke shtrydhur mbi paletë bojëra të tjera vaji): – Për çfarë?
– Mendojmë ta titullosh autoportretin tënd “Liliputi L. S.”. Do të ishte një kryevepër. Një autoportret i veçantë. Do të vërshonin porositë nga njerëzit tanë.
Koka ime bluan kanëtëdrejtën e miqve të mi.
Nis të fshij atëpakbojën mbi kanavacë me një thikë palete. Përdor edhe një leckë të njomur me terpentinë. Lëmoj zonën me letër zmerile dhe lag vendin me pak vaj liri.
Ata (me sy të zgurdulluar): – E prishe?
Unë (me vete): T’ia nis nga e para? Ia vlen?
Jam i fiksuar në këtë portret të ri. Zvogëloj konturet e portretit tim. Zmadhoj hapësirën përreth. Godas me furçë mbi kanavacë. Bëj një hap prapa pas çdo goditjeje për të parë si duket piktura ime, para se të shtoj më shumë ngjyra. Pastaj afrohem përsëri te kanavaca. Godas me furçë përsëri. Përsëri. Hije dhe përzierje të buta, me ngjyra të qeta. Në pjesën e poshtme përdor ngjyrë të errët, në krye më të lehtë.
Shoh përreth. Kur u larguan kaq shpejt miqtë e mi liliputë?
E lë punimin sa të thahen ngjyrat në kanavacë.
Të dal një herë, se mbase takoj Profesorin e Madh dhe Piktorin e Madh? Apo më mirë të fshihem për ca ditë? Më mirë po pushoj këtu.
Pas tharjes së shtresës së parë, filloj me shtresën e dytë. Me bojë më të trashë. Me bojë pastë. Numëroj goditjet e furçës mbi kanavacë. Janë pak më të rënduara. Jam në procesin e shtesës së imazhit, të përshtatshmërisë. Më duket se jam para një muri ngjyrash. Liliputi im dalëngadalë po merr jetë. Nuk dua të nxitoj për të shpallur përfundimin e portretit.
Mbarova? Ja, më në fund, tiparet e mia, qenia ime, emocionet e mia, mendimet e mia të përziera me nuancat e fytyrës. E mban peshën time kjo pëlhurë? Një portret liliputi mes një hapësire të madhe. Po, po, do ta titulloj “Liliputi L. S.”. Në kujtim të dëshirës sime për t’u zvogëluar 1728 herë. Më duket vetja i vogël, fare i vogël, por i zhytur në papërmasën e kënaqësisë. “Liliputi L.S.”. Më duket i veçantë. Më duket se jam lidhur më shumë me vetveten, me pakrraskapitjen time, me botën që më rrethon. Imagjinata ime sheh vështrimin e Piktorit të Madh. Lexon aty “mirë, mirë”. Përfytyroj Piktorin e Madh duke fërkuar mjekrën gjysmëtëthinjur. Imagjinata ime sheh miqtë e mi liliputë të kënaqur me zvogëlimin tim. Miqtë e mi liliputë që shfaqen kudo. Edhe në promovimin e veprës sime.
Piktori i Madh u kujdes që piktura ime të zinte një vend të dukshëm në Galerinë e Autoportreteve.
Më afrohen katër nga miqtë e mi liliputë: – Dëshirojmë të bëni për secilin nga ne një portret, miku ynë. Kur të keni kohë, miku ynë. Kur të keni kohë.
Profesori i Madh (duke ngritur zërin, që të dëgjonin edhe miqtë e mi liliputë): – Dua t’më bësh edhe mua një portret. Ta titullojmë “Liliputi 2B”.
Piktori i Madh (duke mos e mbajtur dot të qeshurën): – Filluan që tani porositë, o Shkrimtari i Madh!
