KTHIMI ,roman në tri pjesë , trilogji.Në epiqendër të trajtimit artistik , siç e thotë edhe vetë titulli ,autori , me një përkushtim të rrallë , artistik dhe filozofik, ka trajtuar temën e kthimit në identitet , përballjen me të vërtetën dhe rrugën e kthimit te besimi i të parëve(I,fq.198).Vlen të theksohe që në fillim të këtij shkrimi se , përmes këtij romani , të ndarë në tre vëllime , dhe përnes titullit shumë domëthënës:KTHIMI , autori Dodë Gjergji’ me një mjeshtri të rrallë artistike , përmes persiatjeve filozofike-biblike-teologjike , ka arritur të na japë Formulën e kthimit te rrënjët tona të vërteta si një rrugë për një të ardhme më të ndrutur që i mposhtë shekujt e errelsirës të mashtrimit , të dhunës , të zjarrvdekjeve , për të ecur, përpara ,në rrugën e paranisur historike kur ishim të gjithë bashkë përballë Zotit(Parathënie ,I ,fq . 6, Forri Balliu).
Ii.Pak biografi për autorin
—————————————–
Dodë Gjergji është aktualisht ipeshkëv i Dioqezës Prizren-Prishtinë.
Është i lindur në vitin 1968 nl Stubëll të Epërme (Kosovë).Shkollën fillore e ka kryer në Ferizaj ,gjimnazon klasik”Paulinum” në Suboticë,kurse studimet filozofike-teologjike i ka përfunduar në Zagreb të Kroacusë.Shugurohet meshtar në vitin 1989 .Ka shërbyer në Zagreb si misionar për shqiptarë ,pastaj në Shqipëri ,së pari si famullitar në Kallmet e pastaj administrator dhe ipeshkëv i Dioqezës së Sapës (2006).Në vitin 2007 Papa Benedikti XVI e ka emruar administrator apostolik të Prizrenit në Kosovë.Ka qenë anëtar i redaksisë së revistës fetare-kulturore”DRITA”dhe ka botuar në atë shkrime të ndryshne..Ka qenë përgjegjës për bitimin e librave liturgjikë në gjuhën shqipe që në vitet e para pas studimeve dhe më pas si meshtar i ri , kur unë isha në cilësinë e bashkëpunëtirit dhe lektorit gjuhësor pranë redaksisë “Drita”.
.Ka ligjeruar në Institutin Katekistik në Shkodër.Përveç mesazheve baritore , konferencave dhe intervistave në gjuhë të ndryshme , ka shkruar dhe botuar udhëzuesin baritor 2015-2020 “Shërbejmë me përvujtëriķ e kumtojmë me hare”,Drita, 2014 , librin udhëpërshkrues “Rrëfim i një shtegtari , një javë në Kalkutë”,Drita ,2018 , dhe rrëfimin biografik”Dritoni Jeta e Imzot Lucjan Avgustinit “,Drita ,2021.
Libri ;KTHIMI (I,II III ), roman në tre vëllime , është libri i tij më i ri
III.KTHIMI-analizë
—————————
Sapo e kam përfunduar leximin e romanit KTHIMI ,në tre vëllime , të autorit Dodë Gjergji(SHB”DRITA”,Prishtinë ,2021)..Ky roman , të cilin ma ka dhuruar, me dedikim të veçantë,Dom Fatmir Koliqi,autor monografisë me vlerë:NARRATIVË E IDENTITETIT SHPIRTËROR TË SHQPTARËVE(Drita, Në Ditën Ndërkombëtare të Librit, Prishtimë 2021),trajton dhe afirmon temën e kthimit në identitet , përballjen me të vërtetën historike dhe rrugën e kthimit te besimi i të parëve.Romani në fjalë përcjell mesazhe të forta historike se shqiptarët në Ballkan ,siç dihet tashmë,janë katolikët e parë origjinalë dhe se kryqi ,siç dihet , ka qenë i pa ndarë nga shqiptarët , pavarësisht konvertimit të tyre të imponuar gjatë Perandorisë Osmane.Shikuar nga prizmi i strukturës dhe semantikës , ky rrëfim romanesk mund të përkufizohet si një triadë kërkimi:zbulimi(pjesa I),ballafaqimi (pjesa II) dhe përqafimi (pjesa III)-Fatmir Koliqi).
Në këtë roman kemi një galeri personazhesh siç janë;Gjoni , Halla Shaqë , Gjyshi dhe prifti Dom Zefi-karaktere këto narrative që janë spikatur mjaft bukur dhe artistikisht.
Ç’është e vërteta ,romani në fjalë fillon të shpalos personazhin e Shpresës , të zënë mes dy kohëve dhe dy mendësive.Veçsntia e këtij romani ,siç e ka vlerësuar Farri Balliu(Parathënie ,
Kthimi I,fq.8);qëndron në faktin se e shndërron dashurinë mes Shpresës dhe Gjonit në një përsiatje historike ,të njohjes së të vërtetës e cila është rikthimi i kujtesës historike të shqiptarëve dhe identitetit të tyre natyral.Për më tepër , Shpresa nuk përfaqëson vetëm emër personazhi , por kuptimin e saj të parë , si shpresë për shqiptarët në rikthimin të rrënjët.Në roman kemi përshkrime të bukura, të mahnitshme ,edhe të skenave të dashurisë psh kur Shpresa bie në dashuri me një shikim të patë në një djalë që për të cilin nuk dinte asgjë përveçse një etikete që mbante emrin Abdullah Hasani , që kishte ndryshuar emrin në Gjon,ishte kthyer në katolik për shkak se “nuk duroja të.mbaja një emër që nuk më flinte në shpirt”.
Si pasardhës i “BURRAVE TË BESËS” me Kishën , autori Dodë Ghergji , jo rastësisht , i ka kushtuar një “kapitull”të veçantë ,në këtë roman, edhe Kalvarit të Martirëve të Karadakut-simbolit të qëndresës sonë. .Me një mjeshtri të rrallë artistikev ,autori aty ka përshkruar protagonistët kryesorë të kësaj historie të lavdishme.
IV.KREJT NË FUND
Pa hyrë në një analizë më të thellë të këtij romani me vlera shumështrsore ,me një përmbajtje interesante sa historike aq edhe aktuale ,me një pasuri simbolike dhe me një gjuhë mjaft të pasur të.asaj shqipeje të pastër ,vlen te theksohet se si i tillë.që është, ky toman shënon një moment të ri në prozën romaneske bashkëkohese shqipe.
Prandaj ia vlen jo vetëm të lexohet por edhe të rilexohet për shumësinë e vlerave që ka.Dhe krejt në fund një porosi dashamirëse jo vetëm për autorin por edhe për botuesin: në ribotimin eventual të këtij romani ,do ishte mirë t ‘ i bëhët një lekturim gjuhësor më rigoroz!
